muzyczne obrazy

Ćwiczenia ortofoniczne – droga do poprawnej i wyraźnej wymowy

Ortofonia to dział językoznawstwa i logopedii artystycznej, zajmujący się ustalaniem zasad poprawnej wymowy. Ćwiczenia ortofoniczne mają za zadanie doskonalenie i usprawnianie wymowy w celu prawidłowego kształtowania wymowy oraz zapobiegania powstawania zaburzeń artykulacyjnych.

Istnieją dwa rodzaje ćwiczeń ortofonicznych. Pierwszy z nich to ćwiczenia wstępne, do których zaliczamy: ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, logorytmiczne, słuchowe oraz ćwiczenia usprawniające narządy mowy. Drugi rodzaj ćwiczeń ortofonicznych to ćwiczenia bezpośrednio związane z procesem mówienia, czyli ćwiczenia artykulacyjne.

Ćwiczenia oddechowe. Podstawowym celem tych ćwiczeń jest nauczenie różnicowania fazy wdechowej i wydechowej, jak również przedłużania fazy wydechowej. Często też dzieci mają trudności z oddychaniem podczas mówienia, co szczególnie wyraźnie słychać podczas recytacji wierszyków. Dlatego też podczas zabaw, w których prowadzone są ćwiczenia oddechowe, dziecko powinno nauczyć się prawidłowego sposobu operowania oddechem. [Nasze propozycje zabaw oddechowych]

Ćwiczenia fonacyjne. Mają na celu ustawianie prawidłowej emisji głosu, dziecko ma nauczyć się właściwego posługiwania się głosem. Prowadzenie ćwiczeń fonacyjnych pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych

Ćwiczenia logarytmiczne. Są to ćwiczenia muzyczno- ruchowe i słowno-ruchowe, a ich składnikiem wiodącym jest rytm. Ćwiczenia logarytmiczne są szczególnie polecane dla dzieci, które mają trudności w sprawnym poruszaniu się czy w orientacji przestrzennej, dla dzieci nieśmiałych, jak również nadruchliwych. Logorytmika, bowiem uczy płynności ruchów, otwiera na muzykę, jej rytm, pozwala w celowy sposób wyładować nagromadzoną energię, jak również zwolnić napięcie mięśniowe.

Ćwiczenia słuchowe. Celem tych ćwiczeń jest zdolność różnicowania głosek oraz umiejętność ich wyodrębniania i scalania w wyrazy. Ogromną rolę odgrywa tu również słuch fizyczny oraz muzyczny. Słuch fizyczny pozwala nam słyszeć, odbierać określone fale dźwiękowe, zaś słuch muzyczny daje nam wrażliwość na wysokości dźwięków i ich różnice.

Ćwiczenia usprawniające narządy mowy. Ich celem jest podniesienie sprawności ruchomych narządów mowy. Do tego rodzaju ćwiczeń zaliczamy: ćwiczenia żuchwy, języka, warg oraz podniebienia miękkiego. [Nasze propozycje ćwiczeń aparatu mowy]

Ćwiczenia artykulacyjne. Ich zadaniem jest doskonalenie poprawnej artykulacji głosek.  [Nasze propozycje ćwiczeń artykulacyjnych]

Ćwiczenia ortofoniczne przeprowadza się ze wszystkimi dziećmi. Gdy rozwój mowy jest prawidłowy, ćwiczenia te będą utrwalały prawidłową artykulację, jeśli opóźniony – będą zapobiegać powstawaniu wad wymowy. W przypadku zaburzeń mowy ćwiczenia są kontynuacją terapii prowadzonej przez logopedę, w tej sytuacji najkorzystniejsza jest praca indywidualna z dzieckiem.

Podstawową formą nauki dzieci w wielu przedszkolnym jest zabawa, która jest też, niezależnie od wieku, jedną z form kontaktów społecznych. Dlatego też w pracy z dziećmi przedszkolnymi ćwiczenia ortofoniczne prowadzone są w formie zabawy. Zabawa jest najdoskonalszym sposobem uczenia się, rozwijania i doskonalenia mowy.

 

Dziecko ma możliwość brać udział w ćwiczeniach oddechowych, gdy wycisza się przed słuchaniem bajki czy na spacerze po lesie. Rozpoznaje dźwięki przyrody i najbliższego otoczenia, rozwiązuje zagadki słuchowe nie zdając sobie sprawy, iż są to ćwiczenia tak bardzo istotne dla prawidłowego rozwoju mowy. W czasie ulubionych zabaw naśladowczych, gdy dzieci ruchem i dźwiękiem naśladują zwierzęta, przedmioty, czynności, prowadzone są ćwiczenia fonacyjne i artykulacyjne. Gdy dziecko bawi się przy muzyce, przy bębenku, kołatce lub tamburynie wykonuje ćwiczenia logorytmiczne.

Przykłady zabaw

„Pszczoła”

Dziecko – pszczoła stoi w umówionym miejscu pod ścianą – tu jest ul. W trakcie muzyki pszczoła wylatuje z ula i lata w różne strony zbierając pyłek z kwiatów. Na przerwę w muzyce z głośnym brzęczeniem (zzzzzzz) wraca do ula. W ulu brzęczy bardzo cichutko (mmmm).

„W lesie” – zabawa w grupie

Dzieci zostają podzielone na trzy grupy zwierząt leśnych – zające, wiewiórki i ptaki. Każdą grupę zwierząt wywołuje inny akompaniament rytmiczny. Dzieci, które usłyszą swój rytm biegają po sali naśladując wybrane zwierzę, następuje zmiana rytmu i kolejna grupa naśladuje zwierzęta.

Zabawy ze słomką

Przenoszenie słomką kulek styropianu.

Jak najdłuższe utrzymanie styropianu wdychając powietrze przez słomkę.

Dmuchanie przez słomkę na kulki styropianu umieszczone w kubeczku.

Zabawy z samogłoskami

Dziecko wypowiada po kolei samogłoski: u o a e i y, obserwując w lusterku układ warg i języka. Śpiewa ciąg samogłosek raz wysoko, raz nisko.

 

Post Author: Izabela Kokot

Z wykształcenia informatyk, fizyk, matematyk, pedagog i specjalista w zakresie marketingu internetowego. Jej pasją są zarówno nowoczesne technologie informacyjne, jak i metody wspierania rozwoju dziecka, które zagwarantują maluchowi dobry start w dorosłość. Chętnie dzieli się swoimi pomysłami, sprawiając, że nauka ścisła (i nie tylko) może być rewelacyjną zabawą.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *