Muzykalność dziecka rozwija się już w pierwszych miesiącach i w pierwszym roku życia. Te zadatki muzykalności, pobudzane, rozwijają się tak, że w trzecim roku życia u niektórych dzieci można stwierdzić już pewien stopień rozwoju słuchu muzycznego, poczucia rytmu, pamięci i zainteresowań muzycznych.
Muzykalność dziecka — rozwój w okresie przedszkolnym
Wiek 3/4/5 lat, to dla części dzieci dwa pierwsze lata pobytu w przedszkolu. W tym okresie istotne funkcje we wszystkich dziedzinach rozwoju dziecka przypadają zabawom, które dzieci zawsze łączą się z ruchem i muzyką dziecięcą. W tym wieku niemal wszystkie dzieci wykazują zainteresowanie rytmicznymi i brzmieniowymi walorami słów, tworząc z nich struktury rytmiczne. Rozwija się również zdolność powtarzania i pamiętania melodii. Łatwiejszy do zapamiętania jest rytm niż melodia piosenki, stąd śpiew przypomina zbiorową rytmiczną recytację. Nieczystość śpiewu jest wynikiem słabej pamięci i wyobraźni muzycznej.
Dzieci nie wykazują jeszcze w tym wieku poczucia tonalnego i poczucia wielogłosowości, wykazują natomiast zainteresowanie dla barwy dźwięków. W tym wieku dzieci interesują się głównie ruchem przy muzyce, grą na instrumentach (perkusyjnych), zabawami ze śpiewem. Trudność koncentracji uniemożliwia im słuchanie dłuższych utworów muzycznych, zwłaszcza z płyt, taśm, radia. Przy systematycznie i prawidłowo prowadzonych zajęciach muzycznych z dziećmi 3-, 4-, 5-letnimi widoczny jest ich rozwój muzyczny — zwłaszcza w końcu tego okresu, a równocześnie już — różnice indywidualne tego rozwoju.
Uwarunkowania społeczne
Warto podkreślić, że inaczej będzie przebiegał rozwój muzyczny dziecka, które od pierwszych chwil życia słyszy śpiew matki, inaczej dziecka, które od początku słyszy muzykę artystyczną graną przez domowników, a jeszcze inaczej dziecka ogłuszanego dochodząca zewsząd muzyką mechaniczną. Dobrze, jeśli muzykujemy, ale dobrze też, jeśli śpiewamy dziecku i świadomie dobieramy domowe sygnały jak: telefon, urządzenia kuchenne, gong do drzwi oraz inne sprzęty o walorach akustycznych, np. ozdobne dzwoneczki.
Kierowanie spostrzeganiem i wyobraźnią dziecka ma miejsce przede wszystkim w początkowych etapach jego rozwoju. Stawiając dziecku różnorodne zadania do wykonania w odmiennych sytuacjach, kierując jego uwagę na nowe obiekty, dźwięki, odgłosy, którymi może operować wyobraźnia, nie tylko rozwijamy tę dyspozycję, ale wytwarzamy w dziecku potrzebę poszukiwania nowych doznań.
Matka uspokaja dziecko, śpiewając kołysanki, podtrzymuje stały kontakt z dzieckiem podśpiewując przy wykonywaniu prac domowych. Śpiew ten jest swoistym wzorcem i pierwszym świadomym kontaktem dziecka ze światem muzyki. Rodzinne, okazjonalne muzykowanie to już nauka muzyki. Dziecko na miarę swoich możliwości włącza się w muzykowanie, nabywając umiejętności, a równocześnie kształtując nawyki muzykowania i obcowania z muzyką.
Muzykalna rodzina
Szczególną rolę wydaje się odgrywać to, czy rodzice grają lub śpiewają i to, czy w domu jest instrument. Jednak rodzice, którzy nie wykonują sami muzyki, mogą zachęcać dzieci do śpiewania przy płytach czy radiu oraz do słuchania różnorakiej muzyki. Równie ważną rolę w kształtowaniu zainteresowań muzycznych dziecka odgrywa aktywne zajmowanie się muzyką przez udział w chórze, uczęszczanie na koncerty muzyczne itp. Brak sprzyjających warunków najpierw w domu, potem w przedszkolu sprawia, że dzieci mają często obojętny stosunek do muzyki.
