Umiejętności koncentrowania uwagi i zapamiętywania informacji stanowią najważniejszą kompetencję, nawet w obecnych skomputeryzowanych czasach. Dzięki nim człowiek potrafi przyswajać wiedzę i korzystać z niej w dalszym życiu. Kształcenie koncentracji i pamięci w młodym wieku powinno się odbywać naturalnie poprzez zabawę, która dostarcza dziecku wiele radości i w której aktywnie uczestniczy zarówno przedszkolak, jak i dorosły. Dlatego proponowane poniżej ćwiczenia pamięci i koncentracji przydadzą się każdemu.
Każde dziecko rodzi się genialne, z wyjątkowymi uzdolnieniami. Ogromną rolę w odkryciu i rozbudzeniu tego geniuszu odgrywa jednak dalej środowisko życia — rodzice i opiekunowie. Oczywiście istotny bywa także fakt dziedziczenia biologicznego, lecz aby faktycznie zostać geniuszem, trzeba wzrastać wśród ludzi, którzy wiedzą, jak stymulować umysł i świadomie wspierać rozwój. Oto przykładowe i twórcze ćwiczenia pamięci i koncentracji, kształcące umiejętność skupienia uwagi i zapamiętywania informacji.
Zapamiętywanie listy słów
Wybieramy na początek 10 słów, może podać je dziecko, może to być lista zakupów lub spraw do zapamiętania. Słowa należy zapisać i narysować na kartce. Do każdego wyrazu robimy następnie rysunek, tak aby powstała historyjka obrazkowa. Później układamy historyjkę z zapisanych wyrazów. Zadaniem dziecka jest zapamiętanie jej. Warto wiedzieć, że im bardziej absurdalna wydaje się historyjka, tym łatwiej dziecko ją zapamięta.
Rysowanie z pamięci
Pokazujemy dziecku wybrany, nieskomplikowany rysunek. Może obserwować go maksymalnie przez 20 sekund. Po upływie tego czasu obrazek zasłaniamy, a zadaniem dziecka jest odwzorowanie go z pamięci na kartce. Liczba przedmiotów na obrazku zależna jest od wieku dziecka, dla którego przeprowadzamy ćwiczenie. Maluszkom wystarczą jedynie proste kształty typu: strzałki, okręgi, trójkąty i kwadraty. Dla starszaków mogą to być — domy, drzewa, wazon z kwiatami.
Kula na dłoni
Dajemy dziecku do pogniecenia kawałek papieru tak, aby otrzymało z niego kształt kulki. Następnie ma ją umieścić na wyciągniętej przed siebie dłoni (ręka powinna być oparta na łokciu na blacie stołu lub biurka). Drugą ręką w tym czasie rysuje nieregularny kształt otrzymanej z papieru kulki, jednak bez patrzenia na kartkę, po której rysuje. Wzrok rejestruje tylko kulkę-gniotkę. Ważne jest, aby dziecko rysowało kształt bardzo wolno, skupione i skoncentrowane na wyciągniętej na ręce kulce.
Lustrzane odbicie
Prosta zabawa polegająca na rysowaniu przez dziecko w lustrzanym odbiciu na kartce dowolnych kształtów. Warto dla starszych wprowadzić lustrzane pisanie swojego imienia, a także pisanie raz lewą, raz prawą ręką.
Utrzymanie koncentracji
Za zadanie stawiamy dziecku wpatrywanie się w wyznaczony punkt. Początkowo jedynie przez 1 minutę (później kolejno przez 2, 3, 4, 5, aż do 10 minut). Punktem może być kropka narysowana na tablicy suchościeralnej, kartonie przyklejonym do ściany. Może to być przyklejona na ścianie mała karteczka, arkusz Moleya (jest to biała kartka papieru A4 lub A3, na środku której znajduje się czarna kropka o regularnym kształcie) oraz płomień świecy. Najpierw maluch będzie miał prawdziwą trudność ze skoncentrowaniem wzroku na jednym punkcie. Ważne jest tu kontrolowanie wzroku dziecka, chwalenie za wytrwanie przez wyznaczony czas z oczami utkwionymi w jednym punkcie, przywracanie uwagi, gdy się rozproszy. Słowem umiejętne motywowanie do wytrwania. Podczas koncentracji przypominamy dziecku, żeby starało się skupić na danym punkcie nie tylko spojrzenie, ale również myśli. Komunikujemy też, ile czasu pozostało jeszcze do zakończenia ćwiczenia. Przy kilku dzieciach dodatkowym elementem motywacyjnym staje się rywalizacja.
Ćwiczenia pamięci i koncentracji — pozostałe sposoby
Bardzo efektywne w procesie kształtowania pamięci i koncentracji są wszelkie ćwiczenia polegające na rozwiązywaniu rebusów, łamigłówek, labiryntów — dostępne niemal w każdym czasopiśmie dziecięcym, specjalnych książeczkach lub portalach internetowych (np. www.pokolorujswiat.com). Ćwiczenia pamięci i koncentracji wspierają również gry i zabawy typu: domino, memo oraz ćwiczenia sekwencyjne.
Polecamy również
Zabawy kształtujące koncentrację
Literatura
Łykowska M., Rojkowska K. (2012), Znakomita pamięć i koncentracja. Zestaw ćwiczeń, „Bliżej Przedszkola”, 3.126 marzec.
