Małym dzieciom orientacja w przestrzeni nie od razu przychodzi z łatwością, a stanowi podstawę do kształtowania dalszych, kluczowych umiejętności. Dobrze jest z maluszkami bawić się z wykorzystywaniem sytuacji, w których dziecko będzie utrwalało poznawane pojęcia oraz poszerzało ich zasób i rozumienie. Nauka połączona z zabawą to najlepszy model edukacyjny. Warto wspierać kształtowanie orientacji w przestrzeni i wyobraźni przestrzennej w ten sposób. Jedną ze sprzyjających temu zabaw jest wierszyk Ireny Landau połączony z ruchem i pokazywaniem — Piłka i motyl. Usprawnia on rozumienie położenia i kierunku ruchu przedmiotów. Ponadto wspiera rozwój słownictwa, poczucie rytmu oraz umiejętność słuchania ze zrozumieniem (jest to trening uwagi słuchowej).
Do zabawy przydadzą się piłka i obrazek motylka lub obrazki piłki, motylka oraz chmurki (przykładowe do pobrania).
Podczas recytacji wierszyka można też pokazywać dane elementy, dokładając ruch (pantomimę).
Piłka i motyl — wierszyk Ireny Landau wspierający kształtowanie orientacji w przestrzeni
Jaś rzucił piłeczkę wysoko, pod chmury, za piłką motylek podfrunął do góry.
Piłeczka wysoko — motyl jeszcze wyżej, piłeczka opada — motyl jeszcze niżej,
motyl wyżej niż piłeczka, piłka wyżej niż motylek,
potem razem obok siebie lecą króciuteńką chwilę,
piłka wyżej — motyl niżej, motyl wyżej — piłka niżej,
motyl niżej — piłka wyżej, piłka niżej — motyl wyżej…
Tak by się bawiły do samego rana, gdyby Jasia na kolację nie zabrała mama.
Na początek recytujemy wierszyk, aby dziecko poznało jego treść. Później wybieramy pasującą nam wersję zabawy. Najchętniej maluch będzie się bawić, podrzucając prawdziwą piłeczkę.
Wersja I
Układamy zgodnie z treścią wierszyka obrazki na podłodze (lub lepiej trzymamy przy ścianie bądź na tablicy). Najpierw robimy to samy, a potem dajemy dziecku manipulować sylwetkami. Przykładowe obrazki do pobrania tutaj.
Wersja II
Wykorzystujemy piłkę i obrazki chmurki oraz motylka. Dziecko podrzuca piłeczkę w odpowiednim momencie wiersza, a my dopasowujemy wysokość chmurki i motylka. Z czasem należy poćwiczyć z maluszkiem odpowiednio mocne podrzucanie piłki — raz niżej, raz wyżej, w zależności od tekstu. Można też trzymać motylka nieruchomo w jednym miejscu (lub przyczepić na określonej wysokości), aby dziecko dopasowywało podrzucanie piłki względem niego.
Ta wersja zabawy będzie odpowiednia do bawienia się na świeżym powietrzu.
Wersja III
Każdy element wiersza pokazujemy dłońmi podczas recytacji.
Piłka — dłonie zwinięte w kuleczkę.
Motylek — dłonie złączone kciukami.
Chmury — ręce wyciągnięte wysoko, palce rozcapierzone.
Wierszyk Ireny Landau Piłka i motyl można wykorzystać w koncepcji edukacyjnej F. Froebla.
Więcej teorii na ten temat w artykule: Orientacja przestrzenna.
Literatura
Vademecum nauczyciela sześciolatków, WSiP, Warszawa, 2007.
