Nauka w szkole to pierwsze poważne wyzwanie dziecka i tak jakby jego pierwsza praca. Dobry start powala pierwszakowi radzić sobie z późniejszymi trudnościami oraz szanować siebie i swoje obowiązki. Początek i dobre przygotowanie do nauki szkolnej są ogromnie ważne dla dalszej kariery ucznia. Wpływają na ukształtowanie się pozytywnego stosunku do szkoły, do zdobywania wiedzy i do osób nauczających. Wiedzę na temat tego, czego należy nauczyć przed pójściem do szkoły, powinien posiadać każdy rodzić oraz wychowawca przedszkolny.
W ostatnim roku przed rozpoczęciem nauki szkolnej oddziaływania wychowawcze należy koncentrować na różnych sferach rozwoju, w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka.
Czego należy nauczyć przed pójściem do szkoły?
Samodzielność — nie tylko kształtowanie umiejętności samoobsługowych (jak ubieranie się, mycie, czesanie, dbałość o estetyczny wygląd), lecz także wdrażanie do samodzielnego wykonywanie powierzonych zadań. Dzieci wyręczane przez rodziców ciągle coś gubią i nie potrafią się zorganizować. Samodzielne dziecko na ogół dba o własne rzeczy, nie gubi ich i nie rozrzuca.
Wytrwałość i systematyczność — dokańczanie rozpoczętej budowli lub rysunku niektórym dzieciom przychodzi z trudem, warto je do tego zachęcać i wyrabiać odpowiedni nawyk. Również systematyczność można kształtować przez przydzielanie drobnych obowiązków, które trzeba wykonywać stale, np. sprzątanie zabawek, podlewanie roślin, zbieranie naczyń ze stołu lub nakrywanie do posiłku itp.
Wiedza o świecie i doświadczenia życiowe — należy wzbogacać przeżycia dziecka i jego wiedzę o otaczającym świecie, pobudzać przyszłego ucznia do działalności odkrywczej, rozwijać jego spostrzegawczość i ciekawość oraz myślenie (np. poprzez czytanie książek). Należy rozszerzać zasób słownictwa i pojęć przedszkolaka, odpowiadać na wszystkie zadawane pytania, w których przejawia się myślenie i ciekawość poznawcza dziecka.
Prawidłowa wymowa.
Spostrzegawczość wzrokowa — podczas oglądania obrazków, poznawania liter i liczb, dobrze jest zwracać uwagę dziecka na kształty, które różnicują dane znaki. Utrwalajmy położenie poszczególnych przedmiotów (wyżej, niżej, na prawo, na lewo), organizujmy zabawy polegające na układaniu całości z kilku elementów (puzzle, budowle z klocków, obrazki z fabułą itp.). Dobrym wsparcie są również zabawy plastyczne rozwijające spostrzegawczość wzrokową oraz grafomotorykę.
Spostrzegawczość słuchowa — dobrze nauczyć dziecko podziału wyrazów na głoski i sylaby, czytać mu wiele bajek, baśni i opowiadań (poszerzając znajomość klasyki literatury dziecięcej). Rozwijanie zainteresowania książką poprzez czytanie dziecku pozwala przedszkolakowi odróżnić dobro od zła, wpływa na kształtowanie właściwego systemu wartości. Książki poszerzają też zakres wiedzy o świecie. Wielokrotne czytanie tego samego tekstu (ulubionego przez dziecko) pozwala na pamięciowe opanowanie treści, na wspólne przeżywanie radości i smutków, rozwija koncentrację uwagi.
Nauka liczenia — dobrze przygotowanie do nauki szkolnej dziecko sprawnie przelicza do dwudziestu oraz potrafi dodawać i odejmować w zakresie do dziesięciu. Z praktyki wychowawczej wiadomo, że przedszkolaki potrafią liczyć w bardzo rozbudowanym zakresie i z łatwością opanowują dodawanie, odejmowanie, a także mnożenie w większym zakresie — nie należy tego hamować. Zalecenia przygotowanie szkolnego stanowią tylko ogólne minimum.
Sprawność manualna — dziecko przygotowanie do nauki szkolnej powinno umieć malować, dużo rysować, sklejać, wycinać, lepić z plasteliny, wydzierać itp. Ręka nieusprawniona szybko się męczy i boli, co nie pozwala opanować ładnego i sprawnego pisania oraz rysowania. Należy ją usprawniać, wykonując ćwiczenia manualne (motoryki małej) i grafomotoryczne.
Kultura bycia — dziecko przygotowywane do szkoły powinno opanować zasady kulturalnego zachowania się względem osób dorosłych i innych dzieci. Dobrze jest ukształtować odpowiednie postawy życiowe w stosunku do innych kolegów. Należy nauczyć dziecko używania zwrotów grzecznościowych oraz zachowania w określonych sytuacjach stresujących i trudnych.
Stały rozkład dnia — przygotowując dziecko do szkoły, trzeba też zwrócić uwagę na przyzwyczajanie do stałego rozkładu i rytmu zajęć. Dobrze zaplanować stałe godziny snu, posiłków i zabawy, przez co łatwiej będzie dołożyć do tego naukę.
Pozytywna motywacja dziecka do nauki — pójście do szkoły to naturalny etap dojrzałości dziecka i tak należy go przedstawiać. Straszenie szkołą czy zapowiadanie trudności nie wpływają korzystnie na nastawienie dziecka i budzą w nim niepotrzebny lęk. Opowiadajmy o przyjemnych wspomnieniach, pamiętając o indywidualnych cechach naszej pociechy, jego właściwościach rozwojowych, potrzebach i predyspozycjach.
Polecamy również:
Co to jest dojrzałość szkolna?
Cykl na temat samodzielności dziecka
Na podstawie artykułu Beaty Grzelczyk, Dojrzałość szkolna dziecka, „Bliżej Przedszkola” nr 3.90 marzec 2009, s. 30-31.
