Gdy dziecko jest niegrzeczne

Każdy rodzic marzy, aby jego dziecko było wspaniałe. Już podczas ciąży wielu rodziców roztacza przed sobą cudowną wizję swojej pociechy. Zastanawiają się, jak będzie wyglądać, które cechy przejmie po mamie, a które po tacie. Niektórzy planują nawet wstępnie przyszłości dziecka. Jest ona zawsze kolorowa, a nasza pociecha jest grzeczna, dobrze wychowana i odnosi wiele sukcesów. Co zrobić, gdy dziecko jest niegrzeczne? Ma jednak ciężki charakterek, lubi psocić i nie słucha rodziców. Czy gdzieś został popełniony błąd?

Postawy rodziców wobec niegrzecznego dziecka

Rodzice w stosunku do swoich dzieci postępują bardzo skrajnie. Jedna mama chwali za wszystko swoją pociechę, inna jest surowa i wymagająca. Jako motywację stosuje system kar. Mądry rodzic rozumie, że dziecko jest niedojrzałe emocjonalnie i dopiero zdobywa właściwe wzorce zachowań. W związku z tym postara się znaleźć złoty środek pomiędzy skrajnymi postawami rodzicielskimi. Warto przypomnieć sobie własne dzieciństwo i dziecięce emocje — co mnie bardziej motywowało do działania i poprawy? Czy była to pochwała ze strony rodzica czy kara? Jak się czułem, gdy rodzic się gniewał i krzyczał? Czy uważałem, że jestem sprawiedliwie osądzany? Z pewnością to właśnie pochwała działa bardziej motywująco na małe dziecko.

Przykład idzie z góry

Wychowywanie dziecka to odpowiedzialne i trudne zdanie, w którym liczy się mądrość i konsekwencja. Aby maluch wiedział, jakie zachowania są właściwe, a jakie nie, trzeba mu to powiedzieć. Dziecko od początku czerpie przykład z rodziców. Dlatego jeśli robisz coś niewłaściwie, nie spodziewaj się, że twoje dziecko będzie postępowało inaczej. Jeśli kilkulatek widzi, że jego rodzic nie myje rąk po przyjściu do domu, z pewnością nie nauczy się tego dobrego nawyku, a nawet nie będzie chciało egzekwować poleceń rodziców w tym względzie. Jeżeli rodzic nie myje zębów po posiłku, dlaczego ma to robić dziecko? Warto na początkowym etapie wychowywania wykonywać kluczowe czynności z maluchem — łączymy wtedy przyjemne z pożytecznym i budujemy więzi rodzinne. Dziecko zdobywa zaufanie do rodzica.

Niezależnie od tego, czy nasze dziecko jest grzeczne czy też niesforne, ważne jest zarówno racjonalne chwalenie jego dobrych zachowań, jak i karcenie tych niewłaściwych. Jak to robić? Pamiętaj, że kara cielesna nie przynosi pozytywnego skutku, a twoje dziecko czuje się często jedynie poniżone i zastraszone. Istotne jest również to, aby kara była adekwatna do czynu dziecka. Postaraj się postawić na miejscu dziecka — czy zrobiło coś specjalnie, czy nieświadomie? A może powiela zaobserwowane wzorce…

Rozsądne kary — wyciąganie wniosków

Maluch poczuje się skrzywdzony, gdy rodzic ukarze go surowo za błahostkę lub nie z jego winy. To rodzi bunt i oddala nas od siebie. Równocześnie pobłażliwa kara za niewłaściwe postępowanie sprawi, że dziecko będzie ją lekceważyć i stwierdzi, że jego zachowanie wcale nie było takie złe. Kary należy tym samym dostosowywać do wieku i rozwoju dziecka. Za każdym razem, gdy powinieneś ukarać, powiedz wyraźnie, co dziecko zrobiło źle, dlaczego zrobiło źle, za co je karzesz (być może nie wiem, o co właściwie chodzi). Nie warto też przypominać złego zachowania sprzed dnia czy nawet kilku godzin (np. po powrocie do domu)! Małe dziecko o tym nie pamięta — a starsze już to nie obchodzi. Na złe zachowanie należy reagować od razu. Maluch musi być świadomy swojego zachowania, a karanie bez słowa wyjaśnienia jest w jego odczuciu niesprawiedliwe.

W rozmowach z dzieckiem ważny jest odpowiedni, spokojny ton. Nie krzycz, ale też nie wymagaj, że dziecko będzie traktowało cię poważnie, gdy mówisz do niego błagalnym lub płaczliwym głosem. Za każdym razem staraj się właściwie ocenić postępowanie dziecka i wysłuchać, co ma do powiedzenia — może nie chciał źle, może jest zmęczony i nie panuje nad sobą? Krytykuj zachowanie, a nie dziecko! Maluch dosłownie odbiera nasze słowa, przez co wpływają one negatywnie na jego samoocenę. Nie wolno mówić dzieciom, że są złe i niegrzeczne, bo takie się stają. Podkreślajmy, że to zachowanie jest akurat niegrzeczne, niewłaściwe, czy też złe.

Rola rodzica, gdy dziecko jest niegrzeczne

Głównym zadaniem rodzica w nauce właściwych zachowań dziecka jest konsekwencja i jasność zasad. Dziecko musi wiedzieć, co może, a czego mu nie wolno. Jasny powinien być również skutek jego niewłaściwego zachowania. Prosisz swoją córeczkę, aby posprzątała zabawki do pudełka, jednak ona tego nie robi. Powiedz, że jeśli tego nie zrobi, jutro nie będzie się mogła nimi bawić. Dziecko znając konsekwencję swojej decyzji, zastanowi się, czy warto mu złamać zasadę. Jeśli twoje dziecko nie posprzątało zabawek, nie dawaj mu ich na następny dzień do zabawy. Nie udawaj, że nic się nie stało albo nie dawaj drugiej szansy „bo kochasz”. Kto kocha, ten wymaga! W przeciwnym razie twoje późniejsze zakazy i straszenie karą nie będą robić wrażenia na dziecku. Jeśli chcesz wychować mądrego człowieka, pamiętaj, że pochwały są równie ważne, jak kary, a właściwie konsekwencje złego postępowania. Podkreślanie prawidłowego zachowania jest o wiele lepsze w skutkach niż wytykanie błędów.

Więcej na temat pochwał i sposobów chwalenia w artykule: Moc pochwały — czyli rozsądne chwalenie dziecka.

Polecane książki na temat: „Mądrzy rodzice” Margot Sunderland; „Język niemowląt” i „Język dwulatka” Tracy Hogg i Melindy Blau;„Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” Adele Faber i Elaine Mazlish.