Umysł to nie dzban, który należy wypełnić,
Ale ognisko, które wypada zapalić.
Plutarch
Kreatywność we współczesnym świecie jest właściwością bardzo pożądaną. W dzieciństwie twórcza fantazja, dynamizm odkrywcy oraz pomysłowość stoją na najwyższym poziomie i są cechą typową dla każdego człowieka. Co się dzieje potem? Czemu u jednych zalety twórczego umysłu nie zanikają, a u innych naturalna i pełna pasji pomysłowość wygasa?
Dzieci dorastając, nabywają nowe umiejętności, poznają reguły i dostosowują się do wymagań środowiska, w jakim przychodzi im żyć. To, jaki poziom kreatywności zachowa się na późniejsze etapy życia, zależy w dużym stopniu od tego, czy dziecięca twórczość, pomysłowość oraz fantazja były odpowiednio stymulowane, wzmacniane i pielęgnowane przez najbliższe otoczenie.
1. Przestrzeń dla twórczej fantazji
Teoria
Dzieci potrzebują przestrzeni do wyrażania siebie i popuszczania wodzy fantazji. Kiedy czują przyzwolenie i mają poczucie swobody, potrafią w zadziwiający sposób wyrażać swoją energię i potencjał twórczy. Dzięki 100 pomysłom na minutę z łatwością stwarzają coś z niczego, wymyślają niesamowite historie i odkrywają przed dorosłymi świat często już zapomniany. Dlatego tak istotne jest nie krytykowanie maluchów, kiedy fantazjują i rozwiązują problemy po swojemu. Jeśli w wyważony sposób zadba się o zapewnienie możliwości do działania i realizacji dziecięcych pomysłów, nasza pociecha zachowa twórczy sposób patrzenia na rzeczywistość również w dorosłym życiu.
Praktyka
Zamiast kupować skomplikowane zabawki, daj możliwość swojemu dziecku na uwolnienie jego pomysłowości. Dobrze jest opowiadać mu różne historie i zachęcać do tworzenia własnych. Należy pozwolić maluchowi na swobodne malowanie, wylepianie, klejenie. Być może przyda się w tym celu ogromny arkusz papieru albo dostosowany kawałek ściany w pokoju? Może się okazać, że do zabawy świetnie nadają się rzeczy zrobione samodzielnie z „niczego” lub przedmioty użytku codziennego (nakrętki, plastikowe butelki, pudełeczka, drewniane sztućce itp.), które dziecko potrafi przemienić, w co tylko zechce. Najlepiej kreatywność kształtuje improwizacja.
2. Nauka poprzez zabawę
Teoria
Zabawa jest naturalny sposobem na poznawanie świata i nawiązywanie kontaktu z dziećmi. Zdobyta podczas niej wiedza pozostaje w pamięci na dłużej, a co najważniejsze przynosi radość i satysfakcję, wywołując i utrwalając pozytywne skojarzenia. Maluch nie tylko uczy się w przedszkolu i szkole, ale od pierwszych chwil swojego życia. To, jak później będzie podchodzić do kwestii nauki i doskonalenia się, w dużej mierze zależy nie tylko od systemu oświaty, ale od rodziców oraz najbliższych mu osób. Przy odrobinie wysiłku można sprawić, że późniejsza nauka szkolna nie będzie jawić się dziecku jako uciążliwy, nieprzyjemny obowiązek i ciężka praca, ale jako ciekawy sposób poznawania świata i rozwijania swoich zainteresowań. Bowiem zdobywanie wiedzy powinno być wspaniałą przygodą.
Praktyka
Naukę liczenia, poznawanie kolorów, rozmiarów oraz kształtów można rozpocząć od tego, co ma się pod ręką — klocków, owoców, patyków, plasteliny, ciekawych kamyków, muszelek, widoku zza okna oraz przedmiotów codziennego użytku. Z pomocą przychodzą także opracowania książkowe. Dzięki temu można objaśniać również wiele skomplikowanych zagadnień. Zdolności manualne, a także społeczne i emocjonalne, wspierają m.in. wszelkiego rodzaju klocki, pacynki, gry, pozwalające wspólnie budować scenerie i odgrywać sytuacje z życia codziennego, a także wcielać się w rozmaite role społeczne: policjanta, sprzedawcy, lekarza, kucharza czy opiekuna zwierząt lub maszynisty.
3. Pozytywna komunikacja w rodzinie
Teoria
Dobry kontakt z rodzicami stanowi podstawę prawidłowego rozwoju dziecka na wielu płaszczyznach. Poczucie stabilności rodziny, znajdowania się w centrum zainteresowań, a przede wszystkim bycia kochanym, pomagają rozwijać ufność i otwartość w dziecku, dając mu niezbędne zabezpieczenie emocjonalne. Słownictwo i forma, w jakiej się porozumiewamy na co dzień w rodzinie oraz z dzieckiem, mają ogromny wpływ na kształtowanie się nie tylko umiejętności językowych malucha, ale także jego psychiki.
Praktyka
Jak dowodzi nauka, jeśli rodzić pragnie, aby dziecko czegoś nie robiło, powinien unikać używania zwrotów z „nie”, a postawić na formułowanie pozytywnych komunikatów. Istotne jest także dokładne określanie zakresu czynności, o które prosimy (np. „sprzątnij klocki do pudełka”, „lalki i książki odstaw na półkę”, ale nie „posprzątaj pokój”). To, co dla dorosłego jest oczywiste, dla malucha często może stanowić abstrakcję, dlatego trudno oczekiwać, że spełni on prośbę rodzica, jeśli nie do końca rozumie polecenie. Dobrze jest zwracać się do dziecka w sposób dostosowany do jego wieku, unikać krzyku i ciągłych zakazów, a mówić w spokojnie.
