nauka przez zabawę
Pojawienie się maluszka na świecie to nie tylko wielka radość, ale i niewiadoma. Ten nowy mały człowiek posiada już swoją osobowość oraz cechy, które wyróżniają go spośród innych. W wielu kwestiach potrafi też zaskoczyć swoich rodziców i to niezależnie, czy jest to ich pierwsze, czy kolejne dziecko. Warto wiedzieć, jakie fakty z rozwoju noworodka są […]
Dla jednych jest on największym dobrodziejstwem, dla drugich — nudą lub stratą czasu. W rzeczywistości jest to niezwykle istotny okres dnia lub tygodnia (weekend), który pozostaje do dyspozycji po wypełnieniu obowiązków. To czas na wypoczynek, regenerację fizyczną oraz psychiczną organizmu, a także na zabawę. Spędzając wolny czas z dzieckiem, możemy wspierać rozwój jego zdolności i zainteresowań. A także wzmacniać więzi rodzinne i lepiej się poznawać.
Przede wszystkim rodzina ma największy wpływ na sposób organizowania czasu wolnego przez dzieci w ich niedalekiej przyszłości (np. szkolnej), a potem w ich dorosłym życiu. To najbliżsi przekazują maluchom odpowiednie wzorce. Wspólne gry i zabawy, wypady za miasto lub do kina, spacery czy rozmowy z dziećmi pozwalają nie tylko dobrze spożytkować popołudnie, wieczór czy weekend, ale też sprzyjają wykształcaniu nawyku przyjemnego i ciekawego spędzania wolnego czasu. W wielu przypadkach sprawdzają się także w sytuacji przymusowego pozostania w domu, w izolacji lub podczas choroby. Warto mieć na uwadze, że im młodsze dziecko, tym większy wpływ mają na jego rozwój osoby znaczące oraz wzorce przez nie przekazywane. Dlatego nie ma na co czekać — dziecko w każdy wieku będzie się cieszyć z podjętej aktywności z rodzicem.
Umiejętności koncentrowania uwagi i zapamiętywania informacji stanowią najważniejszą kompetencję, nawet w obecnych skomputeryzowanych czasach. Dzięki nim człowiek potrafi przyswajać wiedzę i korzystać z niej w dalszym życiu. Kształcenie koncentracji i pamięci w młodym wieku powinno się odbywać naturalnie poprzez zabawę, która dostarcza dziecku wiele radości i w której aktywnie uczestniczy zarówno przedszkolak, jak i dorosły. Dlatego proponowane poniżej ćwiczenia pamięci i koncentracji przydadzą się każdemu. Czytaj więcej o Ćwiczenia pamięci i koncentracji — genialny umysł …
Dzieciom od urodzenia, a szczególnie we współczesnym świecie, trudno utrzymać koncentrację. Ważne, aby tej sztuki uczyć od najmłodszych lat. Najlepiej w prostych, domowych czynnościach lub poprzez sytuacje życiowe. Kiedy potrzeba większego wsparcia, przydają się konkretne zabawy kształtujące koncentrację. Oprócz samych ćwiczeń, należy też dostrzec przyczyny zaburzeń koncentracji i najlepiej je wyeliminować. W zależności od ich rangi warto też skontaktować się ze specjalistą.
Każda chwila spędzana z dzieckiem sprzyja zapobieganiu powstawania różnorakich nieprawidłowości czy zaburzeń rozwojowych. Stwarzanie dziecku na co dzień sytuacji, w których może osiągnąć sukces, na coś poczekać, dokonać wyboru, opowiedzieć coś spokojnie — przyniesie wspaniały efekt. To właśnie rozsądne chwalenie, motywowanie do działania, chęć wykonania zleconego zadania składają się na sukces dziecka. Poniższe ćwiczenia, gry i zabawy oprócz korzystnego wpływu na koncentrację, wspierają także sfery intelektualną, emocjonalną i społeczną. Oczywiście poza nimi istnieje wiele gotowych i ciekawych gier oraz zabaw w sprzedaży. One również są dobre, nie zawsze jednak warto korzystać z gotowców. Najprostsze czynności mogą okazać się kluczem do sukcesu, a właściwa zakupiona gra — pierwszą nagrodą.
Czytaj więcej o Zabawy kształtujące koncentrację …
Wincenty Okoń, polski pedagog i autorytet w zakresie dydaktyki, proponuje przede wszystkim 4 strategie nauczania i uczenia się. Sprzyjają one realizacji zaleceń programowych, stanowiąc „wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów, realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów”. Strategie nauczania i uczenia się wspomagają wszechstronny rozwój dziecka oraz ułatwiają naukę przez zabawę, tak naturalną. Bez trudu wykorzysta się je w pracy indywidualnej w domu, ponieważ opierają się na podstawowych umiejętnościach i zainteresowaniach dziecka. Poniżej wybrano metody wykorzystywane do pracy z dziećmi w różnych warunkach i sytuacjach edukacyjnych. Czytaj więcej o 4 strategie nauczania i uczenia się …
Małym dzieciom orientacja w przestrzeni nie od razu przychodzi z łatwością, a stanowi podstawę do kształtowania dalszych, kluczowych umiejętności. Dobrze jest z maluszkami bawić się z wykorzystywaniem sytuacji, w których dziecko będzie utrwalało poznawane pojęcia oraz poszerzało ich zasób i rozumienie. Nauka połączona z zabawą to najlepszy model edukacyjny. Warto wspierać kształtowanie orientacji w przestrzeni i wyobraźni przestrzennej w ten sposób. Jedną ze sprzyjających temu zabaw jest wierszyk Ireny Landau połączony z ruchem i pokazywaniem — Piłka i motyl. Usprawnia on rozumienie położenia i kierunku ruchu przedmiotów. Ponadto wspiera rozwój słownictwa, poczucie rytmu oraz umiejętność słuchania ze zrozumieniem (jest to trening uwagi słuchowej).
Do zabawy przydadzą się piłka i obrazek motylka lub obrazki piłki, motylka oraz chmurki (przykładowe do pobrania). Czytaj więcej o Piłka i motyl — kształtowanie orientacji w przestrzeni …
Na dywanie siedzi jeż to jedna z najprostszych zabaw integracyjnych i ruchowych. Bardzo dobrze wpływa na rozwój dziecka. Wspiera umiejętności poznawcze i naśladowcze (wykonywanie podobnych czynności) oraz kształtuje orientację w przestrzeni i świadomość schematu własnego ciała. Poprzez odwzorowywanie ruchu w naśladowaniu czynności wspiera rozwój umiejętności klasyfikowania i swobodnej komunikacji z innymi. Zabawy ruchowo-integracyjne doskonale wpisują się w nauczanie przez zabawę, a ponadto poprawiają samopoczucie dziecka i zaspakajają jego naturalnie dużą potrzebę ruchu oraz kontaktu z rówieśnikami. Czytaj więcej o Na dywanie siedzi jeż — zabawa integracyjno-ruchowa …
Grupowanie przedmiotów i zjawisk (inaczej: klasyfikacja) znacznie wpływa na kształtowanie pojęć zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Pozwala lepiej zrozumieć i porządkować świat, a także wspiera swobodną komunikację z innymi poprzez używanie tych samych pojęć opisujących rzeczywistość. Umiejętności grupowania i kategoryzacji przede wszystkim jednak stanowią punkt wyjścia do zrozumienia pojęć matematycznych, rozwiązywania zadań z treścią oraz tworzenia zbiorów elementów. Dzieci od wczesnego dzieciństwa uczą się, jak klasyfikować przedmioty, dźwięki, zwierzęta, zjawiska itp. w grupy lub kategorie według ich cech wspólnych.
Dzieci w wieku przedszkolnym (od 3 do 7 r.ż.) powinny umieć pogrupować przedmioty według ich jednej wspólnej cechy, np. odróżnić guziki w kolorze niebieskim od czerwonych. Uczą się także, z jakich części składa się określony przedmiot. Potrafią porównywać przedmioty i zauważać, które z nich są mniejsze, które większe. Rozumieją również, że w sensie ilości, czegoś może być mniej lub więcej. Grupowanie przedmiotów według dwóch różnych kryteriów (jak kolor i wielkość) może jednak sprawiać jeszcze trudność dzieciom w tym wieku. Pomocne we wspieraniu rozwoju takich umiejętności będą poniższe propozycje zabaw i codziennych aktywności dla maluchów i starszych przedszkolaków. Czytaj więcej o Grupowanie przedmiotów — codzienna nauka przez zabawę …
Oprócz nauki czytania i pisania z dojrzałością szkolną nieodłącznie wiąże się również dojrzałość do nauki matematyki w szkole. Dzieci początkowo chętnie wkraczają w świat liczb, rachunków, geometrii. Jest to naturalny proces ich rozwoju. Poznają zależności, wartości i ilości. Jednak z rozpoczęciem nauki w szkole każdy maluch powinien posiadać zbiór określonych umiejętności, dzięki którym poradzi sobie z regularnym zdobywaniem wiedzy matematycznej.
Rozpatrując dojrzałość do nauki matematyki w szkole, przede wszystkim bierze się pod uwagę m.in.: poziom dziecięcego liczenia i rozumowania operacyjnego w zakresie, zdolność do odrywania się od konkretów na rzecz symboli oraz zdolność do syntetyzowania i integrowania czynności percepcyjno-motorycznych. W procesie nauki matematyki niezwykle istotna jest także dojrzałość emocjonalna.
Czytaj więcej o Dojrzałość matematyczna pierwszoklasisty — przygotowanie do nauki matematyki w szkole …
Jako rodzice posiadamy coraz większą wiedzę na temat wspomagania rozwoju dziecka, optymalnego nauczania go, dbania o prawidłowy rozwój od pierwszych chwil życia. Wielu rodziców z zaangażowaniem pomaga maluchom w zdobywaniu kolejnych podstawowych umiejętności i kompetencji, jak chodzenie, mówienie, pisanie, rysowanie, liczenie. W starszym wieku, okazuje się jednak coraz częściej, że pojawiają się trudności z funkcjonowaniem dzieci w grupie. Na jedne dzieci skarżą się nauczyciele, na inne rodzice rówieśników, a kolejne same żalą się rodzicom ze swych niepowodzeń. Najczęściej dotyczy to niekulturalnego zachowywania się i nieuprzejmych odzywek, braku zrozumienia oraz szybkiego, pochopnego, ale bardzo dosadnego oceniania przez innych. Dziecko, zniechęcone nieudanymi relacjami z otoczeniem, najczęściej zamyka się w sobie.
Czytaj więcej o Nauka zasad życia społecznego — 12 podstawowych reguł …
„Siedem” to rytmiczno-ruchowa zabawa z klaskaniem i stukaniem. Doskonali sprawność ruchową, precyzję, zręczność, koordynację i wzmacnia pracę mięśni. To wszystko stymuluje odpowiedni rozwój neuronalny i poszerza możliwości umysłowe. Zabawa z klaskaniem odpowiada naturalnej aktywności każdego dziecka. Bawiąc się w ten sposób, dzieci doskonalą oprócz poczucia rytmu, celowość i prędkość, zatem również jest to nauka przez zabawę. Uczestnicy gry poznają ponadto możliwości swojego ciała, wspierając kreatywność. Niepodważalną zaletą takiej formy rozrywki jest to, że możemy wykonywać ją wszędzie, nie potrzeba bowiem specjalnego miejsca ani warunków, aby ją przeprowadzić.
Zabawa „Siedem” wzmacnia ponadto wiarę w siebie i swoje możliwości, szczególnie gdy wykonywana jest w parze lub w grupie z różnym stopniem komplikacji układu (co proponuje załączony filmik). Dzięki niej dziecko poznaje swoje ciało oraz jego umiejętności. Opcja ta daje także szansę samo wyrażenia najpierw siebie, potem sprawdzenia własnych możliwości i porównania ich z możliwościami drugiej osoby.
W kontekście prezentowanej gry — równomierne klaskanie i stukanie w parze lub grupce doskonali umiejętności pracy zespołowej i uczy czerpać z tego satysfakcję. Wzmacnia przez to więzi społeczne. Przebieg gry i jej potencjał prezentuje filmik poniżej.
Wiek: od 4 r.ż. Czytaj więcej o Siedem — rytmiczna zabawa z klaskaniem …
Poznajemy świat poprzez zmysły i w ten sposób aktywizują się u nas podstawowe i złożone operacje umysłowe. Działania na etapie dziecka mają początkowo charakter zewnętrzny. W toku powtarzania schematów i gromadzenia różnorodnych doświadczeń stają się one bardziej uzewnętrznione. Zostają dołączone i zintegrowane z istniejącym stanem wiedzy. Kluczowa jest rola kompetentnego rówieśnika lub dorosłego, który inspiruje, zachęca i dzięki któremu dziecko jest w stanie wykonać zadania wykraczające poza sferę jego aktualnego rozwoju.
Dziecko dzięki codziennej aktywności konstruuje trzy rodzaje wiedzy: fizyczną (wiedza o przedmiotach), logiczno-matematyczną (operacje umysłowe dokonywane podczas działań na przedmiotach) i społeczną (jej podstawą są interakcje społeczne). W toku działań występuje twórcza konfrontacja różnych punktów widzenia i uczenia się od innych. Według Lwa Siemionowicza Wygotskiego dzięki interakcjom z dorosłymi i rówieśnikami dziecko ma możliwość obserwowania i naśladowania. W ten właśnie sposób rozwijają się wyższe funkcje umysłowe.
„Naucz mnie robić to samodzielnie” — to zdanie doskonale definiuje pedagogikę Marii Montessori. O czym wiedział już Kartezjusz — małemu człowiekowi należy dać możliwość samodzielnego działania. Odpowiednio do wieku i umiejętności. Dlatego pozwólmy dziecku wykonać pojawiające się przed nim zadanie samemu. Pod nadzorem, po zademonstrowaniu mu, jak należy to zrobić, oraz zabezpieczeniu i dostosowaniu miejsca i zadania do jego potrzeb i możliwości. Niemniej — samemu. Do tego właśnie zachęca, to proponuje i tego uczy książka Metoda Montessori w domu.
Autor: Dalphine Gilles Cott Czytaj więcej o Metoda Montessori w domu …
Jesień doskonale nadaje się do wielozmysłowego poznawania świata przez dziecko oraz wzbogacania jego wiedzy i kształcenia wielorakich umiejętności. Zwłaszcza przez dziecko przedszkolne i wczesnoszkolne. Warto wybrać się na spacer po okolicy, pojechać do lasu, do parku, a także wykorzystać jesienne motywy do zabawy w domu. Dostępne mamy barwne, szeleszczące liście (jeśli słońce dopisze), kasztany, żołędzie, szyszki, orzechy, jarzębinę, jagody, grzyby, uskrzydlone orzeszki klonu (tzw. noski). I wiele, wiele innych… Wszystko to warto wykorzystać w zabawach oraz obserwacjach. Zabawy jesienne w parku i w domu to jedne z przyjemniejszych chwil spędzonych wspólnie, kiedy powoli robi się coraz chłodniej. A skarby jesienne ucieszą każdego smyka.
Czytaj więcej o Zabawy jesienne w parku i o parku …
Podróż z małym dzieckiem może być nie lada wyzwaniem, szczególnie na dalekich dystansach. Maluch szybko się nudzi, jest mu niewygodnie i często trzeba robić postoje. Pierwszy wyjazd wiąże się z tłumaczeniem dziecku, jak daleko i długo należy jeszcze jechać. To norma. Oczywiście każdy rodzic też wie, że najlepiej łączyć przyjemne z pożytecznym i tak zaplanować podróż, aby postoje wypadały w interesujących miejscach. W samochodzie czy w pociągu warto też zająć czymś malucha — chyba że znużony i ukołysany jazdą zasnął (co pozwala nadrobić kilometry autem). W podróży z małym dzieckiem można wykorzystać kilka zabaw z poniższych lub wypracować własne. Każda z nich oprócz umilenia czasu i frajdy niesie z sobą także wymiar edukacyjny, integracyjny oraz wspiera rozwój malucha.
Zabawy te dedykujemy małym dzieciom, w wieku przedszkolnym, ale często niektóre z nich stanowią dobrą rozrywkę rodzinną ze starszakami. Warunek jest jednak kilka — starsze dzieci mają dobry kontakt z rodzicami, są otwarte i lubią wygłupy, a także wcześniej bawiono się w ten sposób w podróży lub w domu. Są to proste gry, czynności, które u młodszych dzieci dodatkowo wspierają rozwój, a dla starszych i dorosłych stanowią trening spostrzegawczości, frajdę i pretekst do wygłupów. Czytaj więcej o Zabawy w podróży z małym dzieckiem …
Bardzo często trafnym jest spostrzeżenie: Słyszeć niekoniecznie znaczy słuchać. Uwaga słuchowa warunkuje prawidłowe nabywanie informacji, dekodowanie (rozszyfrowanie) jej oraz udzielenie odpowiedzi. Dlatego jest tak ważną umiejętnością na dalszym etapie edukacji dziecka, jak i w całym życiu. Nie jest czymś, co funkcjonuje wyłącznie w wieku wczesnoszkolnym. Stanowi istotny czynnik w poznawaniu i rozumieniu otaczającej nas rzeczywistości zawsze. Doskonalić ją należy jednak znacznie wcześniej, a właściwie od narodzin maluszka. Pierwszym etapem są zabawy typu opowiadanki lub kąpiel słowna (nie zastąpi tego odsłuchiwanie nagrań czy oglądanie bajek edukacyjnych). Okres wczesnoszkolny stanowi z kolei istotny czas, jeśli chodzi o kodowanie informacji. Aby umiejętnie dziecko mogło to wykonać, musi posiadać bardzo dobrze wykształcone centralne przetwarzanie słuchowe. Warto wykorzystać do tego czy to w domu, czy to w przedszkolu różne zabawy kształtujące uwagę słuchową. Warto pamiętać, że zaburzenia percepcji słuchowej u dzieci w wieku szkolnym mogą być symptomatyczne dla dysleksji typu słuchowego.
Poniżej przedstawiono zaledwie 4 zabawy kształtujące uwagę słuchową oparte na rozumieniu mowy. Odpowiednie są dla dzieci od 1 roku życia do rozpoczęcia nauki szkolnej. W najbliższym czasie pojawi się ich więcej. Czekamy też na propozycje czytelników — chętnie je opublikujemy w kolejnym artykule.
Czytaj więcej o 4 zabawy kształtujące uwagę słuchową we wczesnym dzieciństwie …
Nauka w szkole to pierwsze poważne wyzwanie dziecka i tak jakby jego pierwsza praca. Dobry start powala pierwszakowi radzić sobie z późniejszymi trudnościami oraz szanować siebie i swoje obowiązki. Początek i dobre przygotowanie do nauki szkolnej są ogromnie ważne dla dalszej kariery ucznia. Wpływają na ukształtowanie się pozytywnego stosunku do szkoły, do zdobywania wiedzy i do osób nauczających. Wiedzę na temat tego, czego należy nauczyć przed pójściem do szkoły, powinien posiadać każdy rodzić oraz wychowawca przedszkolny.
W ostatnim roku przed rozpoczęciem nauki szkolnej oddziaływania wychowawcze należy koncentrować na różnych sferach rozwoju, w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka. Czytaj więcej o Czego należy nauczyć przed pójściem do szkoły? …
Zabawa jest naturalną czynnością wieku dziecięcego i towarzyszy człowiekowi na kolejnych etapach rozwoju. Oczywiste zatem jest, że wspiera ten rozwój. Pedagodzy wyróżnili kilka ważnych aktywności dziecka od początku jego życia i na tej podstawie wyodrębnili główne rodzaje zabaw. Każdy z nich wspiera zdobywanie istotnych umiejętności i rozwój na określonych płaszczyznach.
Czytaj więcej o Rodzaje zabaw i ich wpływ na rozwój dziecka …
Zanim dziecko zacznie malować, tworząc obrazki przypominające rzeczywistość, musi przejść przez okres bazgrot i głowonogów. Twórczość plastyczna dziecka obok mówienia stanowi ważny etap w rozwoju malucha.
Już niemowlaki potrafią mazać po kartkach i bardzo lubią taką formę aktywności. Na do końca jednak rozumieją, że ruch kredką po papierze zostawia kolor i kreskę, ponieważ nie widzą związku przyczynowo-skutkowego „kredka-kreska”. Mniej więcej od 2 do 4 roku życia twórczość plastyczna dziecka znajduje się na poziomie bazgrot, a maluch dopiero uczy się kontrolować wzrokiem ruch ręki, tak aby zamknąć linię i uzyskać coś podobnego do koła. Dokonanie tego stanowi punkt wyjścia w rysowaniu człowieka i jest to doniosły moment w rozwoju umysłowym. Z chwilą, gdy dziecko potrafi zamknąć linię, pragnie narysować to, co najważniejsze — człowieka. Zaczyna oczywiście od głowy i w narysowaną pętlę usiłuje wstawić oczy, nos, usta. Jest to trudne, bo wymaga precyzji, a dziecięce oczy dość słabo kontrolują jeszcze ruchy rąk. Dlatego elementy twarzy rysowanego człowieka nie mieszczą się w pętli, ale dziecku to nie przeszkadza. Czytaj więcej o Od bazgrot do głowonogów i głowotułowi – wypowiadanie się malucha poprzez rysunek …
Tradycyjnie uczymy czytać dzieci od poznawania liter, czyli jak udowodniła współczesna wiedza o możliwościach ludzkiego umysłu — od końca. Dzielenie bowiem na głoski, sylaby i litery to ostatnia umiejętność czytelnicza człowieka — dojrzałego czytelnika. Aby rozpocząć taką naukę liter dziecko musi dysponować umiejętnością analizy i syntezy dźwięków — umiejętnościami mózgu, które są charakterystyczne od 7 r.ż. Wielokrotnie dzieci podczas fonetycznej nauki odnoszą porażki, ponieważ bardzo ciężko im zrozumieć, że ky-o-ty, to to samo co kot, a my-a-my-a to mama. Mogą się tego nauczyć na pamięć, ale pojmowanie całej syntezy głoskowej (czy też literowej) przychodzi jednak znacznie później. Dzieci na początku szkoły (i nieraz do 4 klasy) mają problem ze złożeniem słowa z liter — po odkodowaniu kolejnych znaków często zapominają, co było na początku i nie potrafią stworzyć z tego słowa (a co, kiedy pojawią się dwuznaki?). To szybko zniechęca. Stąd też zaczęto poszukiwać metod efektywnych i dostosowanych do możliwości dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym. Jedną z nich jest Odimienna Metoda Nauki Czytania opracowana przez Polkę, dr Irenę Majchrzak, w latach 80. XX w.
Jest to metoda zgodna z podstawą programową i dopuszczona do użytku szkolnego pod numerem DKO-5002-15/04, a opiera się i rozpoczyna od identyfikacji dziecka z pierwszym, najbliższym mu słowem — własnym imieniem. W ostatnich latach propozycja metodyczna Pani dr Ireny Majchrzak, z wykształcenia socjologa, cieszy się coraz większym i zasłużonym zainteresowaniem obok innych optymalnych metod nauki czytania.
Czytaj więcej o Odimienna Metoda Nauki Czytania – dr Ireny Majchrzak …
Wesoła zabawa ruchowa na początek dnia, to doskonały sposób na poranną gimnastykę malucha. Naśladowanie zwyczajów owadów i zwierząt z łąki sprzyja rozwojowi motoryki małej oraz dużej, a także wprowadza w dobry nastrój. Poranna gimnastyka malucha Na majowej łące to także dobry sposób na rozwój koordynacji ruchowej, poczucia rytmu, orientacji przestrzennej oraz naukę wykonywania poleceń.
Zabawa ruchowa jako poranna gimnastyka malucha przy muzyce lub tamburynie (grzechotkach) to zawsze dobry pomysł na początek dnia, zwłaszcza gdy dziecko jest jeszcze troszkę zaspane i słabo rozruszane. Po takiej rozgrzewce łatwiej o uśmiech, a organizm cudownie się dotlenia, dając szansę na dokonanie kolejnych „wielkich” odkryć w ciągu dnia.
Wiek: od 5 r.ż.
Czytaj więcej o Na majowej łące – poranna gimnastyka w 5 ćwiczeniach …
Edukacja przedszkolna ma ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju człowieka, zdobywania kluczowych umiejętności oraz radzenia sobie w świecie. Dlatego tak istotne jest dokonanie świadomego wyboru placówki dla naszej pociechy, a nie poszukiwanie przechowalni na czas pracy rodzica. Każdy rok spędzony przez dziecko w przedszkolu to milowy krok w jego rozwoju ruchowym, emocjonalno-społecznym oraz poznawczym. Uwidaczniać się to powinno w zdobytych przez malucha umiejętnościach oraz doświadczeniach.
Istnieje kilka aspektów, na które należy zwrócić uwagę podczas poznawania przedszkola.
Czytaj więcej o Wszechstronny rozwój dziecka w przedszkolu …
Rodzajów sygmatyzmu, czyli potocznie seplenienia, szeplenienia lub siakania, jest wiele — więcej niż w mowie potocznej oddano. To bodajże najczęstsza wada wymowy spośród diagnozowanych, a dotyczy ona głosek: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż/rz [ž], cz, dż. W języku fachowym rodzaj sygmatyzmu określany jest najczęściej od błędnego miejsca artykulacji głosek lub błędnego toru, którym powietrze podczas wymawiania głosek wydostaje się z ust. Może pojawić się zatem sygmatyzm przyzębowy, wargowo-zębowy, wargowy, a także boczny, nosowy, przydechowy. I oczywiście międzyzębowy.
Czytaj więcej o Seplenienie międzyzębowe (sygmatyzm interdentalny) …
Zabawa pozwalająca dziecku zrozumieć pojęcie liczby dwa (i pary). Jest to doskonały wstęp do funkcjonowania w świecie liczb i stopniowego uczenia się liczenia. Rozwija ponadto spostrzegawczość dziecka i umiejętność kojarzenia, wzmacniając jego naturalną ciekawość świata.
Wiek: od 18 m.ż.
Sztuka jest ważnym elementem w procesie rozwoju dziecka, ponieważ sprzyja ogólnej integracji jego zmysłów, lepszemu poznawaniu otaczającej rzeczywistości, w tym tradycji i wartości kulturowych. Dzieci uwielbiają malować, rysować, wyklejać, czyli ogólnie — tworzyć. Twórczość plastyczna dzieci jest czynność odruchową, instynktowną i podświadomą. Mali twórcy bywają nieograniczeni konwencją ani opinią otoczenia — trzeba im tylko pomóc wyzwolić pasję tworzenia, a na prawdę warto… Rola zabaw plastycznych w rozwoju dziecka jest nie do przecenienia.
Działania plastyczne aktywizują wrażliwość i wyobraźnię, w naturalny sposób prowokując do marzeń, kreatywności i koncentracji. Posługiwanie się formą plastyczną jest jednocześnie najprostszą odmianą kontaktu ze światem. Ważne jednak, aby dać dziecku możliwość swobodnego tworzenia i niczego mu nie narzucać. Nie wolno też ingerować w pomysły malucha — to jest jego wizja, pomysł, potrzeba ekspresji. W zabawach plastycznych to nie walor estetyczny jest najważniejszy, ale sam proces tworzenia, który nie powinien podlegać zniechęcającej krytyce.
Dzięki zabawom plastycznym dzieci nieustannie rozwijają się, uwalnia się ich indywidualna ekspresja oraz emocje i odczucia związanie z ich obecnym stanem psychicznym oraz fizycznym. Bardzo często podczas takiej aktywności dziecko ma możliwość wyrażenia tych myśli i przeżyć, które są trudne do przekazania w słowach.
Czytaj więcej o Zabawy plastyczne – rola w rozwoju dziecka …
Pamięć jest jedną z najważniejszych zdolności w rozwoju i funkcjonowaniu człowieka. To ona gromadzi i przechowuje informacje uzyskiwane w wyniku odbierania wrażeń zmysłowych, spostrzegania i myślenia. Dzięki temu mogą one być wykorzystywane w późniejszym działaniu. Działanie pamięci opiera się zatem na trzech procesach zapamiętywaniu, przechowywaniu i przypominaniu. Ponadto istnieją jeszcze różne sposoby klasyfikacji pamięci.
Dziecko ćwiczy swoją pamięć już w okresie prenatalnym — słyszy i zapamiętuje głosy rodziców, rozpoznaje bicie serca, melodie, dźwięki z otoczenia mamy. Kilkumiesięczny maluch pamięta już twarze najbliższych osób, potrafi je odróżnić od obcych, zapamiętuje swoje ulubione zabawki, którymi się zawsze bawi, obrazy oraz kształty. Pamięć umożliwia również rozróżnianie obserwowanych przedmiotów, osób, a także np. zwierząt od roślin.
Czytaj więcej o Pamięć – niezwykle skomplikowana umiejętność …
Wychowując, dbamy także o rozwój umysłowy malucha. W pierwszych latach swego życia dzieci przechodzą niezwykle skomplikowane procesy rozwojowe, szczególnie intensywnie ćwicząc pamięć i koncentrację. Dlatego właściwe ich kształtowanie i wspieranie jest tak ważne i kluczowe dla dalszego rozwoju. Tu z powodzeniem sprawdzają się tematyczne gry typu memo (np. memory jesienne), dzięki którym maluch nabywa nowych lub usprawnia posiadane możliwości intelektualne, stymulując neuroplastyczność mózgu, a przez to pracę wielu zmysłów i umiejętności na raz — pamięci, koncentracji, spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo-ruchowej, wyobraźni.
Memory jesienne jako gra towarzyska uczy ponadto poprawnych zachowań społeczny oraz cierpliwości. Zabawa z innymi daje możliwość opanowania i ustalenia wspólnych reguł, rywalizacji, stosowania zasad fair-play, jak i dzielenia się z innymi i radzenia sobie z emocjami towarzyszącymi sukcesowi bądź porażce.
Oto proste memory o tematyce jesiennej, przybliżające dzieciom „dary jesieni”.
Wiek: od 2 r.ż.
Czytaj więcej o Memory jesienne dla maluchów (dary jesieni) …
Oto krótki wierszyk z pokazywaniem o zajączku. Spodoba się maluszkowi i zachęci go do samodzielnego odtwarzania ruchów ręki, ucząc treści na pamięć i prawidłowej wymowy. Ilustrowanie wierszyka za pomocą dłoni wspiera rozwój pomysłowości i zapoznaje dziecko z pewnymi symbolami oraz gestami znanymi wielu kulturom. Odpowiednie ułożenie palców, ruchy nadgarstków czy zginanie paluszków to bardzo przydatne ćwiczenia motoryki małej przygotowujące m.in. do pisania, ale przede wszystkim usprawniające dłonie malucha. Rymowanka z kolei ułatwia zapamiętanie tekstu, pozytywnie wpływa na percepcję słuchową i utrwala właściwą prozodię.
Zabawy na rączki i paluszki są odpowiednie dla dziecka w każdym wieku. Pokazywanki połączone z wierszykiem sprawiają wiele radości, a bawić się w nie można zawsze i wszędzie; samotnie, w parach i w grupie. Stwarzają również możliwość ciepłego, twórczego i rozwijającego kontaktu rodzica z dzieckiem oraz wzmacniania relacji rodzinnych. Wpływają tym samym pozytywnie na rozwój układu hormonalnego malucha, wzbogacając świat jego odczuć i emocji.
Wiek: od 22 m.ż.
Czytaj więcej o Zajączek – wierszyk z pokazywaniem na dłoniach …
Zabawa jest dobrym pomysłem na początek dnia z gimnastyką, gdy dziecko (lub dzieci) jest jeszcze trochę zaspane. O ile łatwiej nam się uśmiechnąć po małej rozgrzewce…
Wesoła zabawa ruchowa w naśladowanie tego, co robi się zwykle po przebudzeniu, w oczywisty sposób sprzyja rozwojowi motoryki małej oraz dużej, a także wprowadza w dobry nastrój. Dzieci nie tylko naśladują dorosłego, ale także uczą się wykonywania ruchów w odpowiednim rytmie i wykonywania poleceń. Zabawa na początek dnia z gimnastyką ćwiczy także spostrzegawczość i koordynację ruchową. Dzięki nazywaniu kolejnych czynności przez dorosłego utrwalana jest prawidłowa wymowa oraz poszerzany zakres słownictwa malucha.
Wiek: od 2 r.ż.
Czytaj więcej o Co robię, gdy rano wstaję – zabawa ruchowa …
Co robić, gdy maluch jest mało sprawny ruchowo mimo odpowiedniego stymulowania go, diety, zachęty i zapewnienia właściwych warunków rozwoju? Należy przede wszystkim pamiętać, że nie każde dziecko będzie sprawne jak wiewiórka. Nikt nie daje takiej gwarancji i chociaż sprawność ruchowa jest niezwykle ważna, trzeba wziąć poprawkę na indywidualne uwarunkowania każdego smyka. Nie zawsze wspieranie rozwoju ruchowego daje pożądane efekty.
Jeśli z jakiegoś powodu dziecko jednak nie wykazuje wysokiej sprawności ruchowej, rodzic powinien przede wszystkim takiego malucha otoczyć miłością i poczuciem bezpieczeństwa. Ważne są podejmowane próby, spontaniczna ciekawość malca, zabawa i pozytywne nastawienie. O co jeszcze można i trzeba zadbać?
Kształcenie i wyrabianie sprawności ruchowej dziecka jest równie ważne jak stałe pogłębianie zakresu wiedzy, rozszerzanie umiejętności i odnajdywanie talentów, a także wyrabianie aktywnej postawy w stosunku do otoczenia społecznego. Zarówno bowiem rozwój poznawczy, emocjonalny, społeczny, jak i intelektualny, są ściśle powiązane z rozwojem motoryki dużej i małej człowieka. Zabawy ruchowe wpływają również w oczywisty sposób na wzrost i sprawność dziecka, stymulując rozwój ścięgien, mięśni, kości i układu krążenia. Zabawy ruchowe opierają się o różnorodne postacie ruchu, który jest czynnikiem dominującym, mając wpływ na odprężenie nerwowe, czynny wypoczynek i zdrowie. Ćwicząc lub bawiąc się na świeżym powietrzu, dostarczamy ponadto organizmowi większą dawkę tlenu, co owocuje poprawą pracy serca, układu oddechowego oraz mózgu. Jedną z ulubionych form zabaw ruchowych wśród dzieci są zabawy z piłką na dworze (zaliczane do zabaw rzutnych i kopnych). Opierają się one na naturalnych formach ruchu, dlatego cieszą się tak dużym zainteresowaniem u dzieci w niemal każdym wieku.
Wszystkie informacje o otaczającym nas świecie odbieramy dzięki zmysłom. Docierają one z ciała oraz z otoczenia i są niezwykle ważne podczas budowania wiedzy o sobie (swoim ciele, położeniu poszczególnych jego części) oraz wiedzy o świecie. W skrócie zatem można stwierdzić, że uczymy i rozwijamy się przez zmysły. Receptory zmysłowe rozlokowane są po całym ciele człowieka, a najważniejszym organem zarządzającym nimi jest mózg. Prawidłowa organizacja wrażeń sensorycznych (bodźców) napływających przez receptory nazywa się integracją sensoryczną. Nie zawsze niestety odbiór wrażeń generuje właściwe zachowania, nie zawsze bowiem dochodzi do rozwoju określonych umiejętności w kolejnych stadiach życia. Powoduje to powstawanie trudności w funkcjonowaniu i zachowaniu dziecka. Z problemów w zakresie integracji sensorycznej dzieci nie wyrastają — one „rosną” razem z nimi. Dlatego tak ważna jest wczesna interwencja, odpowiednia stymulacja i świadome wspieranie systemu nerwowego odpowiednio do wieku i etapu życia, aby mógł on prawidłowo odbierać, interpretować i organizować napływające ze zmysłów informacje.
Czytaj więcej o Wspieranie rozwoju systemu nerwowego dziecka …
Dysleksji rozwojowej nie da się całkowicie zapobiec, ale można znacznie złagodzić jej konsekwencje. Coraz częściej diagnozowane wśród dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym specyficzne trudności w uczeniu się (związane z czytaniem), można wcześniej przewidzieć i podjąć odpowiednie kroki stymulujące rozwój malucha. Symptomy ryzyka dysleksji można dostrzec w kolejnych etapach rozwojowych, poczynając od tych najwcześniejszych a przyglądając się osiągnięciom dziecka z zakresu motoryki dużej i małej, postrzegania wzrokowego i słuchowego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, orientacji przestrzennej oraz rozwoju funkcji językowych i komunikacyjnych. Jeśli odpowiednio wcześnie zareaguje się na problemy rozwojowe dziecka i błędy, jakie pojawiają się najczęściej w jego działaniach czy pracach, to można zapobiec utrwalaniu się nieprawidłowych nawyków i pogłębianiu się dysfunkcji.
Czytaj więcej o Symptomy ryzyka dysleksji we wczesnym dzieciństwie …
Autor: Lidia Długołęcka-Pinkwart, Sergiusz Pinkwart
Wydawnictwo: Akapit Press
Proste, zabawne i pobudzające wyobraźnię słuchowisko dla dzieci zrealizowane przez Patryka Rogozińskiego, Lidię Długołęcką-Pinkwart i Sergiusza Pinkwarta. Wykonawcami utworów muzycznych są zarówno dorośli, jak i dzieci. Narratora odgrywa Maciej Jabłoński. Autorzy bajki bez skomplikowanych zabiegów udowadniają słuchaczom, że „nie ma takiej sytuacji, w której nie można by posłużyć się wyobraźnią, żeby było piękniej i ciekawiej”. Warto posłuchać i puścić dziecku. Przekazywane treści rozwijają pomysłowość i kierunkują ją w pozytywną stronę. Forma słuchowiska ćwiczy uwagę i koncentrację słuchową, a wpadające w ucho piosenki rozwijają poczucie rytmu oraz pamięć. Są to ponadto utwory pełne humoru dostosowanego do poziomu rozwojowego dzieci, unikające jednak nadmiernego infantylizmu, zdrobnień słownych, zbyt daleko idących uproszczeń społecznych.
Publikacja składa się z płyty CD oraz książki z treścią bajki ilustrowaną przez Zuzannę Orlińską oraz dzieci.
Poznające świat dziecko w końcu też próbuje nazywać smaki, które odczuwa podczas jedzenia. Często nie wiemy, jakie wrażenie ma konkretnie na myśli, a jemu ciężko się wysłowić, gdyż do pewnego wieku nie posiada precyzyjnego powiązania zasłyszanej nazwy z odczuciem. Pomoże w tym krótka zabawa zapoznająca malucha z podstawowymi smakami. Warto po nią sięgnąć i przy okazji przedstawić dziecku elementarną wiedzę z anatomii człowieka (tu: budowę języka).
Zmysł smaku jest jednym z podstawowych zmysłów człowieka. Odwrażliwianie go, kształcenie umiejętności odróżniania jednych odczuć od innych, pozytywnie wpływa na rozwój procesów poznawczych dziecka, na przepływ informacji między odpowiednimi neuronami do mózgu (usprawnianie systemu nerwowego) oraz precyzyjniejsze wyrażanie myśli przez malucha dzięki poznanemu słownictwu i powiązaniu go z konkretnym odczuciem. Warto zatem przeprowadzić w pewnym momencie zabawę w rozpoznawanie smaków.
Wiek: od 3 roku
Czytaj więcej o Smaki – nazywanie, rozpoznawanie, odczuwanie …
Czytanie to nie tylko techniczne rozpoznawanie znaków, ale również zapoznawanie się z treścią, rozumienie myśli zawartych w tekście (a dalej przekład tych treści na własne kategorie rozumowania) oraz forma zachowania się polegająca na twórczym uczestnictwie w pisemnej postaci komunikacji społecznej. Korzyści płynące z czytania książek są bardzo liczne.
Bez umiejętności czytania nie jest możliwe funkcjonowanie we współczesnym świecie. Dzięki niemu bowiem zdobywamy i uzupełniamy wiadomości. Podstawowa umiejętność współczesnego człowieka to wszak umiejętność uczenia się (nauka trwa przez całe życie) i rozumowania.
Wprowadzając dziecka w świat ekspresji plastycznej, warto wykorzystać rysowane wierszyki. Stanowią one doskonałą zachętę do samodzielnego zmagania się z trudnościami twórczymi, jak też stymulują rozwój mowy, wyciszają, a także pobudzają. Krótkie rymowanki wypowiadane najpierw przez dorosłego towarzyszą rysunkom dziecka, opisując powstający obraz.
Rysowane wierszyki to sprawdzona forma wspierania rozwoju dziecka na kilku płaszczyznach, a także ciekawa propozycja na mile spędzony czas z rodzicem lub opiekunem. Dorosły pokazując maluchowi, jak narysować kozę, psa czy koguta, daje mu do zrozumienia, że zależy mu na byciu razem i wspólnym, radosnym tworzeniu. Wspieramy tym samym poczucie własnej wartości dziecka. Rysowane wierszyki stwarzają także okazję do rozmowy na temat aktualnie rysowanych przedmiotów.
Kolejna prosta zabawa paluszkowa z rymowanym tekstem, który wspomaga proces kształtowania języka i prozodii od najmłodszych lat. Krótki, zabawny wierszyk o rodzinie z pokazywaniem na palcach dodatkowo zachęca dziecko do posługiwania się mową. Atut stanowią również zaskakujące i zabawne rozwiązania, które maluchy uwielbiają. Wierszyki ogólnie zalicza się do zabaw usprawniających pracę narządów artykulacyjnych, percepcję słuchową, rozwijających pomysłowość i wspierających pamięć. Proste pokazywanie na palcach wspiera sprawność motoryki małej oraz stymuluje wyobraźnię malucha.
Prezentowana zabawa paluszkowa o rodzinie stwarza również możliwość ciepłego, twórczego i rozwijającego kontaktu rodzica z dzieckiem oraz wzmacniania relacji rodzinnych. Wpływa zatem pozytywnie na rozwój układu hormonalnego malucha, wzbogacając świat jego odczuć i emocji. Ćwiczenie mowy, motoryki małej i poznawanie świata od najmłodszych lat poprzez zabawę z rodzicem daje naprawdę świetne rezultaty.
Samo posłanie dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym do specjalisty raz w tygodniu (albo nieraz rzadziej) nie przyniesie takich rezultatów, jakbyśmy oczekiwali, jeśli w domu dziecko nie utrwala ćwiczonych sprawności aparatu mowy. Każdy rodzic powinien pamiętać, że logopeda zadaje zestaw ćwiczeń, które naprawdę warto wykonywać systematycznie, i udziela zestawu wskazówek do pracy z dzieckiem w domu. Wsparcie terapii logopedycznej ćwiczeniami w domu jest niezwykle istotne i przyspiesza rezultaty.
A oto kilka dodatkowych porad, których stosowanie zaowocuje postępami w terapii logopedycznej, wzbogaci zasób słów malucha oraz sprawi, że przedszkolak będzie wypowiadał się chętnie i bez trudu.
Wspieranie i stymulowanie twórczego rozwoju dziecka są uzależnione od oddziaływań ze strony najbliższych mu osób, nauczycieli oraz środowiska życia. Rola rodziny czy szkoły jest niemalże oczywista, dlatego warto zwrócić uwagę na grupę rówieśniczą i otoczenie, w którym maluch dorasta. Społeczność, w jakiej funkcjonujemy, umożliwia zwiększenie zakresu posiadanych informacji, konfrontację poglądów i strategii rozwiązywania problemów, a ponadto stwarza klimat współdziałania i równie ważnego współzawodnictwa. Zarówno siła, jak i słabość grupy związane są z jej różnorodnością, ze ścieraniem się i przenikaniem odmiennych zainteresowań oraz osobowości jej członków.
Rozwój zdolności twórczych dziecka zależy od warunków życia oraz wartości i kultury, w której uczestniczy na co dzień. Reakcja otoczenia na oryginalność wytworów danej osoby ma znaczący wpływ na dalsze jej postępowanie, a zależna jest w dużej mierze od mentalności otoczenia oraz czasów, w których żyje „twórca”. Społeczna dezaprobata nowatorstwa i ludzi nieprzeciętnych, kojarzona głównie z minionymi stuleciami, wcale nie jest rzadkością. Lista społecznych czynników hamujących rozwój twórczy dziecka istnieje również współcześnie, mimo eksponowania potrzeby wspierania kreatywności od najmłodszych lat.
Czytaj więcej o Społeczne czynniki hamujące kreatywność dziecka …
Prosta rymowanka o stonodze z pokazywaniem połączona z głaskaniem i smyraniem malca. Dzięki niej dziecko wcześnie osłucha się z nazwami części swojego ciała i pozna je poprzez dotyk rodzica. Wierszyk o stonodze oswaja także z rymem, odgrywając ważną rolę w kształtowaniu języka i prozodii od najmłodszych lat. Atut tej rymowanki stanowią również zaskakujące i zabawne rozwiązania, które maluchy uwielbiają. Dostarczanie dziecku doznań poprzez dotyk i skórę wzbogaca ponadto jego procesy poznawcze oraz pobudza rozwój połączeń neuronalnych, stymulując rozwój mózgu.
Zabawa stwarza poza tym możliwość ciepłego, twórczego i rozwijającego kontaktu rodzica z dzieckiem. Wpływa to pozytywnie na rozwój układu hormonalnego malucha, wzbogacając świat jego odczuć i emocji. Posiada tym samym działanie terapeutyczne przy rehabilitacji wcześniaków oraz dzieci potrzebujących odwrażliwienia receptorów czuciowych twarzy.
Wiek: od 1 m.ż.
Czytaj więcej o Idzie, idzie stonoga — rymowanka z pokazywaniem …
Pierwsza i bardzo dobra płyta w cyklu wydawniczym Muzyczny elementarz dla dzieci. Zawiera piosenki, przy których można się zarówno świetnie bawić, jak i uczyć otaczającego świata, zasad szacunku dla ludzi i do przyrody. Płyta urzeka ogromną ilością barw i dźwięków w kompozycjach smyczkowych stworzonych do wierszy Marii Konopnickiej w niesamowitej interpretacji dziecięcych Artystów. Z całą pewnością pogłębi wrażliwość estetyczną u dzieci (rozpoznawanie nastroju w melodii, delikatności dźwięków) oraz zasób ich słownictwa (dzięki licznym zdrobnieniom, metaforom czy rzadko spotykanym już słowom — zwłaszcza w mieście).
Muzyczny elementarz dla dzieci zawiera teksty ukazujące dziecięcy sposób widzenia świata i pobudzające aktywność myślową oraz uczuciową malucha. Zakochać się w utworach z płyty mogą tak dzieci, jak i dorośli. Aranżacje są spokojne, melodyjne, rytmiczne, wyraźne i dość minimalistyczne — ale to zdecydowanie działa na ich plus w świecie pełnym bodźców i hałasu.
Jeżeli jednak ktoś ma wątpliwości, czy poezja z dawnych lat może jeszcze zachwycać i być atrakcyjną dla dzieci, powinien koniecznie posłuchać tych nagrań lub więcej dowiedzieć się na ich temat. Warto, bo obecnie jest to płyta jedyna w swoim rodzaju.
Dzieci około 10 miesiąca życia intensywniej interesują się małymi przedmiotami i chętnie je układają. Warto wykorzystać ten etap, aby wesprzeć kształtowanie wyobrażeń maluszka o otaczającym świecie, koordynację wzrokowo-ruchową oraz procesy wpływające na umiejętność rozwiązywania problemów w późniejszym wieku. Proste zabawy we wrzucanie i wyjmowanie przedmiotów, dopasowywanie kształtów czy wkładanie małych przedmiotów do większych, np. wiaderka, pudełka lub miski, sprawi nie tylko frajdę dziecku, ale odpowiednio zastymuluje mózg do działania. Podobne czynności stanowią tym samym dobrą okazję do porządkowania myśli.
Wiek: od 10 m.ż.
Materiały: różnej wielkości pudełka, wiadereczka, miseczki, pudełka po bombkach (z przegródkami), małe zabawki (stosowne do wieku)
Czytaj więcej o Małe przedmioty, pojemniki – 4 zabawy dla niemowlaka …
Dobble to gra dla całej rodziny — dla małych i dużych. Ćwiczy spostrzegawczość, refleks, koncentrację, koordynację wzrokowo-ruchową, a także po części wymowę i słownictwo (w przypadku młodszych dzieci).
W grę można grać na kilka sposobów — producent podaje ich 5. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie wymyślenia własnych zasad. Ogólnie wygrywa ten, kto pierwszy pozbędzie się kart bądź zbierze ich najwięcej. Dzięki nieskomplikowanym zasadom wiek graczy może być nieograniczony. Chociaż producent dolną granicę określił na 6 lat, spokojnie bystrzejsze maluchy sobie poradzą.
Kartonowe książeczki Wiem wszystko przeznaczone zostały dla dzieci od 1. roku życia. Głównym celem serii jest nauka kolorów, ale przy okazji oswaja ona dziecko z różnymi kształtami, przedmiotami lub zwierzętami, które maluch uczy się nazywać, w przyjemny sposób poszerzając swój zakres słownictwa. Obrazki dopasowane są do tytułowego koloru, np. w Żółtej książeczce można zobaczyć cytrynę, słoneczko, kurczaka; w Fioletowej książeczce – śliwkę, fioletową łopatkę, fioletową czapkę; w Zielonej książeczce – żabę, żółwia i liść, a w Czerwonej książeczce – jabłko, serduszko, kokardę.
Wydawnictwo: Olesiejuk
Dzieci potrafią wykorzystać wszystko do zabawy, zatem rodzice mogą również wszystko wykorzystać do nauki przez zabawę. Warto czerpać z dziecięcych umiejętności tworzenia czegoś z niczego i ukierunkować je na zdobywanie wiedzy. Jednym ze sposobów łączenia fantazji ze zdobywanie konkretnej wiedzy jest nauka liter z nakrętkami.
Zabawę zwykłymi nakrętkami można rozpocząć już w bardzo wczesnym wieku dziecka, kiedy maluch na przykład chętnie przekłada małe przedmioty między pojemnikami. W tym wypadku zgromadzone kolorowe nakrętki od butelek po soczkach („Kubusiach” itp.) lub słoiczkach z jedzeniem przydadzą się podczas poznawania liter. Ucząc w ten sposób alfabetu, ćwiczymy zarazem motorykę małą dziecka oraz rozwijamy jego kreatywność.
Miś w grocie zabawa paluszkowa, podczas której maluszek rozwija sprawność językową, poznaje łańcuch przyczynowo-skutkowy oraz wzbogaca zasób swojego słownictwa. Paluszkowe pokazywanki dodatkowo wspierają rozwój motoryki małej, stymulują wyobraźnię malucha, a dzięki dotykowi wzbogacają świat odczuć dziecka i wspomagają rozwój układu nerwowego.
Wiek: od 9 m.ż.
Zabawa odpowiednia dla dziecka, które zaczyna nazywać części ciała i zapoznaje się ze schematem swego ciała. Podpowiedzi rodzica utrwalają prawidłową wymowę oraz poszerzają zakres słownictwa malucha. Wskazywanie na swoje części ciała a następnie dziecka lub zachęcanie malucha do samodzielnego pokazania na sobie pomaga opanować dziecku stosunki przestrzenne oraz zrozumieć relację moje-twoje. Wykorzystanie rymowanki lub piosenki wzbogaci świat doznań dziecka, uwrażliwi na muzykę, a także melodię i rytm języka, zachęci też do samodzielnego posługiwania się mową przez dziecko. Poznanie schematu własnego ciała to bardzo ważny element rozwoju.
Warto korzystać z wierszyków lub piosenek z pokazywaniem, ponieważ usprawniają one koordynację ruchową, pomagają dziecku poznać własne ciało, wspierają pracę narządów artykulacyjnych, percepcję słuchową, a także rozwijają pomysłowość. Nauczenie się wybranych wierszyków lub piosenek przez dziecko dodatkowo wspomaga procesy pamięciowe.
Wiek: od 12 m.ż.
Czytaj więcej o Poznawanie części ciała – zabawa z maluszkiem …
Ruch na świeżym powietrzu nie tylko poprawia kondycję fizyczną, lecz hartuje również umysł. Jest to szczególnie istotne w przypadku dzieci i ważne dla ogólnego rozwoju ich organizmu. Zabawy ruchowe, w tym zabawy w berka, mają znaczący wpływ na poprawny rozwój psychofizyczny dziecka.
Zabawy ruchowe wpływają na wzrost, stymulując rozwój ścięgien, mięśni, kości i układu krążenia. Nauka poprzez ruch i w ruchu powoduje zagęszczenie sieci połączeń nerwowych w poszczególnych ośrodkach mózgu i poprawia ogólne jego ukrwienie. Zwykła zabawa w berka — w której dziecko biega, ucieka, kuca, wykonuje skomplikowane figury oraz polecenia, przy jednoczesnym pamiętaniu o zasadach gry — ćwiczy u dziecka wytrwałość, koncentrację, koordynację ruchową, usprawnia przetwarzanie danych i wpływa na poczucie własnej wartości oraz oczywiście podnosi sprawność fizyczną.
Warto zatem poganiać się z dzieckiem lub zainicjować taką zabawę, stając się sędzią, dla większej grupy przy nadarzającej się okazji.
Wiek: od 4 roku życia
Wychowanie dziecka traktujemy, jako jedno z najważniejszych życiowych zadań kobiety i mężczyzny. Podczas jego realizacji wymagane są aktywność i zaangażowania obojga rodziców i to już od pierwszych chwil życia potomka. Duży nacisk kładzie się ostatnio na prawidłową postawę ojca w procesie wychowawczym. Łatwo wymienić, że powinien on interesować się wszystkimi sprawami dziecka (nawet z pozoru błahymi), nie powinien go nigdy zawieść, nie wolno mu kłamać, powinien stanowić oparcie w każdej sytuacji. Ojciec jest bowiem ciągle obserwowany przez swoje dzieci, które na tej podstawie uczą się określonych zachowań, przejmują poglądy na różne tematy, poznają świat. Nie zawsze jednak prosto odnaleźć się w roli ojca-wychowawcy, który świadomie wspiera rozwój swojego dziecka. Ojcostwo to wielkie wyzwanie, a nie jest aż tak naturalne jak macierzyństwo. Dlatego warto poznać podstawowe zasady bycia ojcem.
Mężczyzna i kobieta, z racji zachodzących w świecie przemian, funkcjonują dziś w innych warunkach niż chociażby 100 lat temu. Pojawiły się nowe zadania oraz nowe cele, tak w życiu zawodowym, jak i rodzinnym. Role matki i ojca są do siebie co raz bardziej zbliżone. Funkcja mężczyzny w domu, chociaż ewoluuje, to zachowuje jednak swoje podstawowe założenia i znaczenie.
Ojciec, to ktoś obecny na co dzień, ktoś, kogo bliskość bardzo cieszy (?)
I chociaż miłość ojcowska jest inna od miłości matki,
bywa ona dla dziecka nie mniejszym źródłem radości i szczęścia
(Józef Augustyn SJ)
Dobrze jest stopniowo i w naturalny sposób przeprowadzać wprowadzanie maluszka w świat kolorów, np. podczas przygotowywania posiłku. Im jest niemowlę starsze, tym więcej barw zaczyna bowiem wokół dostrzegać. Z początku wykazuje wyraźne zainteresowanie głównie czerwienią, żółcią i białym. Nie lubi natomiast czarnego, zielonego i niebieskiego.
Proste ćwiczenia z kolorami pomagają dziecku nazwać dostrzegany świat, a więc poszerzają zakres jego słownictwa, uczą maluszka różnicowania przedmiotów oraz orientacji w przedmiotach. Prosząc o wskazanie danego koloru, doskonalimy ponadto koncentrację uwagi dziecka. Krótkie opisanie przez rodzica wykonanej czynności, podpowiadanie preferencji kolorystycznych, wskazywanie na podobieństwa — to wszystko buduje łańcuch skojarzeń malucha, uczy dziecko nazywania stanów oraz uczuć, a także interpretowania swoich decyzji.
Wiek: od 8 m.ż.
Czytaj więcej o Kolory przy stole – niemowlę poznaje świat barw …
Dziecko w wieku 5-7 miesięcy bardzo chętnie nabywa nowych umiejętności ruchowych, poznając swoje możliwości. Ruch jest niezwykle istotny w prawidłowym rozwoju. Kształtuje właściwe napięcie i siłę mięśniową, dzięki czemu maluch zyskuje kontrolę nad własnym ciałem. Zdobyte umiejętności ruchowe pozwalają aktywnie poznawać świat.
Prezentowane ćwiczenie dla niemowlaka z zegarem stymuluje część mózgu niemowlęcia odpowiedzialną za słuch oraz system przedsionkowy, przez co wspiera rozwój poczucia równowagi i umiejętności rozróżniania dźwięków. Rytmiczna zabawa lub przy wykorzystaniu piosenki stymuluje poczucie rytmu oraz percepcję słuchową.
Wiek: od 5 miesiąca życia Czytaj więcej o Tik Tak – ćwiczenie dla niemowlaka z zegarem …
Zabawa przeznaczona głównie dla najmłodszych. Wspomaga rozwój motoryki większej, przygotowuje do chodzenia i pomaga dziecku w poznaniu swoich możliwości. Ponadto usprawnia koncentrację, zmysł dotyku oraz koordynację ruchową. To świetna gimnastyka dla niemowlaka i wspaniała zabawa z rodzicem lub starszym rodzeństwem.
Wiek: od 3 miesiąca
Wiadomo, że matka jest wyjątkową postacią w życiu dziecka. Oczywiście w procesie wychowania rola matki jest tak samo istotna, jak ojca, niemniej warto sobie zdawać sprawę z różnic, jakie wiążą się z nimi. Matka jest tą osobą, która przez 9 miesięcy ma najbliższy kontakt z maleństwem i po urodzeniu bardzo szybko zaczyna rozumieć swoje dziecko. To między nią a niemowlakiem istnieje początkowo najsilniejsza więź. To na jej cechach biologicznych i psychicznych, zachowaniach ideowych, systemie wartości, na wzorcach postępowania zaczerpniętych z grupy społecznej, w której żyje, bazuje nowy człowiek w trakcie swego dorastania. Rodzice stanowią bowiem pierwszy punkt odniesienia w życiu dziecka.
Masaż małego dziecka daje wiele korzyści zarówno rodzicowi, jak i dziecku. Dotyk kochającego opiekuna wyraźnie wzmacnia więź pomiędzy nim a niemowlakiem. Ponadto masaż dziecka sprzyja jego rozwojowi. Warto jednakże znać kilka podstawowych założeń związanych z tą czynnością.
Regularny masaż pozwala rodzicowi odkryć, jak wiele mogą zdziałać jego dłonie — pieszczą maleństwo, uspokajają je, rozweselają, dodają mu pewności, uczą zaufania, a nawet łagodzą ból. Dla malucha taka forma dotyku stanowi ponadto mobilizację sił witalnych po porodzie, dzięki czemu dziecko lepiej radzi sobie z adaptacją w środowisku zewnętrznym. Ma tym samym mniejsze poczucie zagrożenia w otaczającym je świecie.
Każde dziecko przychodzi na świat ze zdolnością wydawania dźwięków, które pomagają mu w komunikacji z dorosłymi. Mowa to nie tylko wyrazy i poprawne konstruowanie zdań, ale także umiejętność rozróżniania i rozumienia komunikatów innych ludzi oraz porozumiewanie się za pomocą mimiki i gestów. Dziecko na początkowym etapie swojego życia powinno szybko pojąć, że dźwięk ma odpowiednią moc sprawczą i wywołuje określoną reakcję otoczenia. Dlatego typowy rozwój mowy dziecka w pierwszym roku życia przebiega w określony sposób.
Czytaj więcej o Rozwój mowy dziecka w pierwszym roku życia …
Kontrolowana stymulacja poprzez masaż ciała przyspiesza rozwój mózgu i układu nerwowego dziecka, poprawia krążenie, usprawnia napięcia mięśniowe, redukuje objawy stresu i drażliwości (pobudza wydzielanie endorfin). Zalecany jest także wcześniakom. Masaż niemowlęcia to wspaniała czynność podtrzymująca zdrowie i stymulująca rozwój malucha.
Bezpośredni kontakt rodzica z ciałem noworodka uczy dziecko wrażliwości na dotyk, rozwijając w nim świadomość siły tego zmysłu. Dzięki regularnym masażom może ono odczuwać większą harmonię ze swoim ciałem również w następnym okresie życia. Dla rodzica jest to z kolei najlepszy moment na poznanie swojego dziecka, jego wrażliwości i reakcji. Masaż niemowlęcia buduje i zacieśnia więzi rodzica z dzieckiem od pierwszych jego chwil na świecie. Czytaj więcej o Masaż niemowlęcia …
Prosta zabawa w muzyczne obrazy wzbudzi zainteresowanie muzyką na dodatkowej płaszczyźnie (nie tylko dźwięku). Rozbudzi fantazję i pomysłowość dziecka, opierając się na percepcji słuchowej i korelacji zmysłów. Podczas wykonywania ćwiczenia dziecko uczy się wyrażać swoje emocje i ćwiczy umiejętności plastyczne.
Wiek: od 5 lat
Materiały: papier, tusz/farby/kredki, odtwarzacz, płyta z wybraną muzyką
Dotyk jest niezwykle istotnym zmysłem człowieka, ponieważ większość bodźców odbieramy właśnie tą drogą. Warto zatem pomagać dziecku w odkrywaniu doznań dostarczanych przez skórę. Wspieramy w ten sposób rozwój połączeń neuronowych i stymulujemy rozwój mózgu malucha, wzbogacając świat jego odczuć oraz emocji. Zabawa z kremem może przynieść wiele korzyści rozwojowych i stanowić jeden z elementów integracji sensorycznej w codziennych czynnościach.
Wiek: od 1 roku życia
Materiały: krem do ciała dla niemowląt lub małych dzieci, duży ręcznik
Dotykanie delikatnej skórki małego dziecka, poczucie pod palcami ciepła jego ciała i usłyszenie bicia jego serduszka to niezwykle ważne momenty w życiu zarówno maleństwa, jak i jego rodzica. Pozwalają na przekazywanie uczuć, a tym samym nawiązanie bliższego kontaktu z dzieckiem. Znaczenie zmysłu dotyku jest ogromne już od pierwszych chwil po urodzeniu, ale rozwój jego receptorów i odbieranie wrażeń rozpoczynają się już wcześniej.
Czytaj więcej o Zdrowie, stymulacja rozwoju i budowanie więzi – znaczenie zmysłu dotyku …
Zabawa usprawniająca motorykę małą, ale również zapoznająca dzieci z prawami logiki (przyporządkowywanie) i fizyki (działanie siły ciężkości, zasady równowagi i orientacja w przestrzeni). Budowanie z klocków wieży ćwiczy ponadto cierpliwość, kreatywność, koncentrację i zachęca do realizacji określonych planów poprzez konstruowanie.
Wiek: od 3 lat
Materiały: klocki
Dziecięcy świat jest pełen fantazji, dziwów, kolorów. Maluchom niewiele potrzeba, aby szarość codzienności zmienić w barwne przygody. Warto podtrzymywać w nich naturalną kreatywność, chęć tworzenia i poznawania świata. Sprawdzą się w tym Zabawne literki uczące pisania.
Ta prosta zabawa jest odpowiednia dla dzieci, które uczą się pisać i poznają literki oraz cyferki. Kształtuje wyobraźnię, twórcze myślenie, pozwala tworzyć maluchowi swoje światy (fantazjować) i wprawia rękę w pisaniu oraz malowaniu. Ćwiczenie dłoni dodatkowo stymuluje pamięć i pozytywnie wpływa na rozwój mowy (przez pobudzanie ośrodków mowy w mózgu). Skupienie uwagi na zadaniu kształtuje koncentrację dziecka.
Wiosną i latem łąka tętni życiem, a my chętnie udajemy się z dziećmi poza miasto. Będąc na takim spacerze, można pobawić się w nasłuchiwanie i naśladowanie odgłosów dokoła.
Ćwiczenie rozwija percepcję i pamięć słuchową, ćwiczy ponadto koncentrację oraz skupienie. Naśladowanie odgłosów stanowi świetny trening narządów mowy wspomagający prawidłową artykulację. Przede wszystkim jest to także dobra zabawa dająca wiele radości zarówno rodzicom, jak i dzieciom.
Wiek: od 1 roku życia
Słoneczna pogoda, ciepłe pory roku i przede wszystkim odrobina czasu wolnego od pracy stanowią idealne warunki, aby zorganizować rodzinny piknik. Wypad za miasto, na łąkę, leśną polanę czy do pobliskiego parku to wspaniała okazja na zacieśnianie więzi rodzinnych, budowanie pozytywnej relacji z dziećmi oraz spędzenie czasu w ciekawy i inspirujący sposób. Aktywność fizyczna podczas pikniku ma również olbrzymi wpływ na wychowanie dziecka, na jego zdolność przestrzegania zasad i praw panujących w przyrodzie.
Udając się na wycieczkę za miasto na rodzinny piknik, należy oczywiście pamiętać o niezbędnych akcesoriach (apteczce, kosmetyczce, dodatkowych ubraniach, nosidełku, wózku, prowiancie, kocach itp.) oraz bezpieczeństwie (np. oddaleniu do ruchliwych ulic, od miejsc potencjalnie niebezpiecznych itd.). Wybierając się na wyprawę z dzieckiem, warto oprócz tego wszystkiego zaplanować odpowiednio czas tak, aby maluch się nie znudził samym siedzeniem na kocu. Dobrze jest również zaplanować miejsce na popołudniową drzemkę, ponieważ małe dzieci potrzebują odpoczynku w ciągu dnia. Jeśli zabrany jest wózek, warto spakować do niego siatkę przeciw owadom. Ewentualnie można się zaopatrzyć w specjalny namiocik-łóżeczko, które jest lekkie, a także łatwo i szybko się rozkłada, a co najważniejsze — ochroni malucha przed promieniami słonecznymi i owadami.
Zabawa sensoryczna rozbudzająca kreatywność dziecka, pozwalająca mu poznać świat, „dotknąć go” i tworzyć. Tym samym wpływająca na rozwój sensomotoryczny. Jednocześnie rozwijana jest mowa dziecka, dzięki opowiadaniom snutym przez bawiącego się z nim rodzica. W zaawansowanych wariantach maluch ma możliwość urzeczywistniania swoich dziecięcych marzeń.
Wiek: od 2 lat
Materiały: żółty barwnik spożywczy/farba do malowania palcami, duży arkusz papieru
Umysł to nie dzban, który należy wypełnić,
Ale ognisko, które wypada zapalić.
Plutarch
Kreatywność we współczesnym świecie jest właściwością bardzo pożądaną. W dzieciństwie twórcza fantazja, dynamizm odkrywcy oraz pomysłowość stoją na najwyższym poziomie i są cechą typową dla każdego człowieka. Co się dzieje potem? Czemu u jednych zalety twórczego umysłu nie zanikają, a u innych naturalna i pełna pasji pomysłowość wygasa?
Dzieci dorastając, nabywają nowe umiejętności, poznają reguły i dostosowują się do wymagań środowiska, w jakim przychodzi im żyć. To, jaki poziom kreatywności zachowa się na późniejsze etapy życia, zależy w dużym stopniu od tego, czy dziecięca twórczość, pomysłowość oraz fantazja były odpowiednio stymulowane, wzmacniane i pielęgnowane przez najbliższe otoczenie.
Podczas malowania dziecko silnie się koncentruje, wszystkie myśli i ruchy skupia na ukończeniu swojego dzieła. W danym momencie nie liczy się dla niego nic innego. Dzięki temu na zwykłej kartce papieru powstają powoli obce, fantastyczne światy, wymarzone przedmioty i przygody. Obserwując dziecko podczas pracy nad obrazkiem, widzimy, ile zapału ono w to wkłada, jak stara się połączyć wytwory swojej wyobraźni z rzeczywistością. Należy jednak uważać, aby nie zadusić tego kreatywnego płomienia. Łatwo to uczynić zbytnim lub wymuszonym zachwytem, nachalnymi pytaniami o szczegóły, ignorancją. Dzieło małego artysty trzeba docenić, czasem wyszukując punktu zaczepienia, np. „Twój obrazek bardzo mi się podoba, ponieważ użyłeś ładnych kolorów…” albo „Takie domu jeszcze nigdy nie widziałam, to bardzo ciekawy pomysł…”. Pochwała powinna być szczera i z umiarem, aby nasz domowy artysta nie poczuł się potraktowany niepoważnie.
Czytaj więcej o Malowanie – fantastyczna podróż w głąb siebie …
Zabawy, a później także gry, od pierwszych dni mają ogromny wpływ na rozwój małego człowieka i przystosowanie go do późniejszego życia. Przedstawiciele wielu nauk (psychologii, pedagogiki, socjologii, etnografii i historii kultury) podkreślają ponadto społeczne źródła oraz humanistyczne wartości zabawy. Przede wszystkim ta forma aktywności człowieka, związana najsilniej z okresem dzieciństwa, ale nie zanikająca w pełni w późniejszym wieku, silnie kształtuje osobowość, uczy dzielić się z innymi, dawać, brać, współpracować i pomaga odnaleźć własne miejsce w grupie.
Społeczny charakter życia ludzkiego związany jest z koniecznością przestrzegania określonych reguł, umiejętnością zachowania się i postępowania. Dziecko musi to opanować odpowiednio wcześnie i we właściwy sposób, jeśli ma prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie. To właśnie w czasie wspólnych zabaw i wszelakich gier w przystępny i przyjemny sposób mały człowiek opanowuje podstawowe zasady obowiązujące podczas obcowania z rówieśnikami i osobami dorosłymi. Przydatne mogą się okazać również planszówki dla dzieci.
Najważniejszą wartością zabawy jest zatem to, że stanowi ona działanie silnie wpływające na rozwój na wielu płaszczyznach, przy czym wykonywane jest dla własnej przyjemności z udziałem wyobraźni i twórczych emocji.
Wspaniała zabawa dla najmłodszych! Mata muzyczna z odgłosami zwierząt — wystarczy nacisnąć obrazek zwierzątka (piesek, żabka, kaczuszka, konik, baranek, krówka, kurka). Dodatkowo mata posiada przycisk po naciśnięciu którego mata będzie grać różne melodie – m.in. „Old McDonald had a farm” (Stary McDonald farmę miał), wesoło przy tym błyskając światełkami. Dodatkowo, mata muzyczna posiada regulację głośności. […]
Ortofonia to dział językoznawstwa i logopedii artystycznej, zajmujący się ustalaniem zasad poprawnej wymowy. Ćwiczenia ortofoniczne mają za zadanie doskonalenie i usprawnianie wymowy w celu prawidłowego kształtowania wymowy oraz zapobiegania powstawania zaburzeń artykulacyjnych.
Istnieją dwa rodzaje ćwiczeń ortofonicznych. Pierwszy z nich to ćwiczenia wstępne, do których zaliczamy: ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, logorytmiczne, słuchowe oraz ćwiczenia usprawniające narządy mowy. Drugi rodzaj ćwiczeń ortofonicznych to ćwiczenia bezpośrednio związane z procesem mówienia, czyli ćwiczenia artykulacyjne.
Ćwiczenia oddechowe. Podstawowym celem tych ćwiczeń jest nauczenie różnicowania fazy wdechowej i wydechowej, jak również przedłużania fazy wydechowej. Często też dzieci mają trudności z oddychaniem podczas mówienia, co szczególnie wyraźnie słychać podczas recytacji wierszyków. Dlatego też podczas zabaw, w których prowadzone są ćwiczenia oddechowe, dziecko powinno nauczyć się prawidłowego sposobu operowania oddechem. [Nasze propozycje zabaw oddechowych] Czytaj więcej o Ćwiczenia ortofoniczne – droga do poprawnej i wyraźnej wymowy …
Jak przeważnie wygląda zabawa z niemowlęciem?
Zabawa z niemowlęciem, jak kopanie w ruchome lub gumowe bryły, może nie wyglądać dobrze, ale prawie każda aktywność jest przyjemnością i bywa niezbędna dla rozwoju dziecka. Nawet na tak wczesnym etapie rozwoju dzieci wykorzystują zabawę do nauki. Kiedy dziecko się bawi, jego mózg pracuje, przetwarzając napływające informacje w treściwe wzorce, a dziecko zyskuje kontrolę nad sobą i środowiskiem. Zabawa z niemowlęciem może nieść korzyści zarówno dla dziecka, jak i rodzica.
Miej zabawę z każdej okazji, jaką dostajesz!
Zabawa powinna wypełnić większość czasu twojego dziecka, poza snem i karmieniem. A ulubiona w tak wczesnym wieku zabawka maluszka to ty. Nie musisz się szczególnie wysilać: dobrze znana „zabawa w chowanego” na przykład uczy trwałości obiektu, to znaczy, że gdy czegoś nie widać, to i tak wciąż jeszcze istnieje. Zabawa z niemowlęciem w „Kosi, kosi łapki” wspiera z kolei koordynację wzrokowo-ruchową maluszka.
Dżdżownica to zabawa stymulująca rozwój mowy oraz artykulację trudniejszych głosek, a także wspierająca koordynację ruchową dziecka. Dżdżownica Klaszcz w dłonie, wymawiając każdą sylabę. Możesz też dotykać prawą ręka do lewej pięty i odwrotnie. Uważaj — możesz mieć kłopot z utrzymaniem równowagi. Wierszyk Była też dżdżownica, co się uczyć chciała. I tak powtarzała. dża-dża, dżo-dżo, dżu-dżu, […]
1. Rozwijaj w dziecku jego naturalną dziecięcą ciekawość poprzez zachęcanie go do odkrywania rozwiązań codziennych sytuacji. Na przykład poproś dziecko, by odłożyło pranie na swoje miejsce. Będzie ono ćwiczyć sortowanie (ściereczki, ręczniki małe, kąpielowe) i eksperymentować pod względem wielkości i kształtu, widząc, jak duże ręczniki zajmują więcej miejsca niż malutkie ściereczki. Polecamy też proste zabawy w grupowanie i klasyfikowanie.
2. Czytaj dziecku książeczki — rymowanki, wyliczanki, książeczki zawierające w treści cyfry. Śpiewaj dziecięce piosenki, które dotyczą pojęć liczbowych. Baw się w zabawy paluszkowe z zabawnymi rymowankami z liczeniem (np. paluszkowe liczenie z biedronką, z pieskami, z króliczkami). Książeczki, dziecięce wierszyki i piosenki są doskonałym sposobem do komunikowania się, używając przy tym matematyką.
Czytaj więcej o Promowanie wczesnego rozwoju umiejętności matematycznych …
Określanie przestrzeni i orientacja przestrzenna — proste ćwiczenia dla maluszka z kartką papieru.
Wiek: od 12 m.ż.
Kładziemy na podłodze dużą kartkę papieru, dziecko staje na niej. Żeby odczuło „w tym miejscu stoję”, trzeba położyć dłonie na jego głowie, lekko nacisnąć i powiedzieć „tu, w tym miejscu jesteś”.
Następnie należy powiedzieć: podnieś ręce do góry…, weź piłeczkę i podrzuć do góry, popatrz jak spada w dół. Tam jest dół. Stoję za tobą… itp.
Orientacja przestrzenna to kształtowanie umiejętności, które pozwalają dziecku dobrze orientować się w przestrzeni i swobodnie rozmawiać o tym, co się wokół niego znajduje. Jest warunkiem dobrego funkcjonowania w otaczającej rzeczywistości. Proces jej kształtowania trwa kilka lat.
Poznawanie przestrzeni zaczyna się od świadomości własnego ciała, a więc od poznania swojego ja. Najpierw dziecko kształtuje poczucie — to jestem ja, tak wyglądam, mam swoje imię, wiem jak nazywają się części mojego ciała. Taka świadomość pozwala na rozpatrywanie otoczenia ze swojego punktu widzenia, tzn. dziecko zdaje sobie sprawę z tego że coś znajduje się przed nim lub za nim, jest nad nim lub pod nim. Uczy się określać kierunki i położenie w stosunku do swego ciała.
Czytaj więcej o Orientacja przestrzenna — etapy rozwoju i wspieranie …
Wiek: od 1 do 4 miesiąca życia dziecka
Ćwiczenia rozwijające mowę do 4 miesiąca skupiają się wokół:
Pobudzania reakcji emocjonalnych przez przemawianie do dziecka z uśmiechem, pochylanie się nad nim, przytulanie (więcej o zmyśle dotyku). Ważne, aby dziecko obserwowało mimikę dorosłego, to jednocześnie profilaktyka zaburzeń autystycznych.
Pobudzania wzroku. Poruszamy kolorowym przedmiotem 15-30 cm nad oczami dziecka, umożliwiając mu śledzenie tego przedmiotu. Najlepsze do tego są książeczki kontrastowe lub obrazki kontrastowe.
Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej. Wkładamy do rąk dziecka grzechotkę, zawieszamy nad dzieckiem zabawkę tak, by mogło poruszać ją rączkami (na wysokości pępka).
Bardzo często uważa się, że do dziecka kilku miesięcznego nie warto mówić, bo i tak nic nie rozumie. Jest to błędne myślenie. Badania wykazały, że w okresie kształtowania się mowy istnieje okres przygotowawczy, który przypada na okres pierwszych 12 miesięcy życia. Dlatego ważne jest, by przemawiać do dziecka i przy nim, nie tylko podczas zabaw dydaktycznych, ale i pielęgnacyjnych. Należy do dziecka wyjątkowo dużo mówić.
Muzykalność dziecka rozwija się już w pierwszych miesiącach i w pierwszym roku życia. Te zadatki muzykalności, pobudzane, rozwijają się tak, że w trzecim roku życia u niektórych dzieci można stwierdzić już pewien stopień rozwoju słuchu muzycznego, poczucia rytmu, pamięci i zainteresowań muzycznych.
Wiek 3/4/5 lat, to dla części dzieci dwa pierwsze lata pobytu w przedszkolu. W tym okresie istotne funkcje we wszystkich dziedzinach rozwoju dziecka przypadają zabawom, które dzieci zawsze łączą się z ruchem i muzyką dziecięcą. W tym wieku niemal wszystkie dzieci wykazują zainteresowanie rytmicznymi i brzmieniowymi walorami słów, tworząc z nich struktury rytmiczne. Rozwija się również zdolność powtarzania i pamiętania melodii. Łatwiejszy do zapamiętania jest rytm niż melodia piosenki, stąd śpiew przypomina zbiorową rytmiczną recytację. Nieczystość śpiewu jest wynikiem słabej pamięci i wyobraźni muzycznej.
Baczna obserwacja pozwala dostrzec, poprzez jakie działania dziecko wyraża się najchętniej i najbardziej swobodnie. Jeśli na pewnych zabawach skupia swoją uwagę dłużej niż inne dzieci zazwyczaj będzie to oznaczać, że wykazuje większe zainteresowanie lub zdolności w danej dziedzinie. Dla jednego malucha będzie to rysowanie, dla innego muzyka lub sport. Rolą rodziców jest stworzenie takich warunków, w których te zainteresowania będą mogły się swobodnie rozwijać. Poniżej kilka uwaga o tym, jak rozwijać talenty dziecka.
W dążeniu do wydobycia drzemiącego w dziecku potencjału należy pamiętać, by nie stawiać mu zbyt wysokich wymagań, a przede wszystkim nie zniechęcać go, m.in. poprzez krytyczne oceny. To co powinniśmy robić to doceniać zaangażowanie i postawę twórczą malucha.
Zabawa pomaga dzieciom rozwijać się intelektualnie, emocjonalnie, estetycznie, ruchowo i duchowo. Uczy funkcjonowania w społeczeństwie i relacji z innymi. Kształtuje charakter i nastawienie do świata. Uczy życia. Oto cała magia zabawy.
Jak dzieci 3-5-letnie się bawią: Lepsza znajomość języka przemienia dzieci w tym wieku w małych gawędziarzy. Fantazjowanie, odgrywanie ról staje się bardziej rozwinięte i wyszukane. Dzieci mogą lepiej zrozumieć skomplikowane pojęcia, takie jak czas czy relacje między obiektami. Lepsze umiejętności motoryczne oznaczają, że są sprawniejsze fizycznie, zdolne do nauki jazdy na rowerku, potrafiące precyzyjnie rzucać i łapać piłkę.
Postępy te również pomagają dzieciom bawić się z innymi. Jest to czas, gdy wielu z nich zawiera pierwsze przyjaźnie.
Rola rodzica w zabawie z dzieckiem jest niezwykle istotna, ponieważ podczas zabawy tworzą się silne więzi między rodzicem a dzieckiem. Rodzic na początkowym etapie rozwoju swego dziecka kieruje także zabawą, wytyczając tory i granice. Warto mieć jeszcze kilka aspektów zabawy z dzieckiem na uwadze.
Rodzice są pierwszymi towarzyszami zabaw dziecka.
Oto kilka wskazówek do gry z dzieckiem:
Interakcja – najcenniejsze we wspólnej zabawie jest, gdy dorosły bierze czynny udział w zabawie, jest u boku dziecka, a nie tylko dostarcza zabawek lub nadzoruje.
Obserwacja – uważne obserwowanie swojego dziecka pozwala określić jego poziom umiejętności i zainteresowania.
Zabawa jest naturalną formą aktywności dziecka charakterystyczną dla wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego. To jedna z najważniejszych „sił napędowych” rozwoju dziecka, odpowiadająca jego potrzebom. Zabawa jest działalnością wykonywaną dla przyjemności w ten sposób dostarcza dziecku zadowolenia, wielu przeżyć, emocji i doświadczeń. Rola zabawy jest zatem bardzo ważna. Natomiast gra jest to już zabawa ujęta w pewne reguły, zasady.
We współczesnej pedagogice, coraz więcej mówi się o roli zabawy i gier w rozwoju dziecka, i traktuje się je jako metody wychowawcze, które uczą, bawią, utrwalają poznawane treści, integrują grupę, pomagają w poznawaniu się uczestników, uczą zachowywania reguł, wpływają na dobrą atmosferę w grupie, podnoszą humor, dają poczucie wartości, radości, sukcesu, uczą przyjmowania niepowodzeń, zajmują czas, rozwijają zdolności, intelekt, kształtują osobowość, rozwijają kreatywność, zmuszają do poszukiwania nowych rozwiązań, rozwijają aktywność, dają relaks.
Bajki terapeutyczne są to krótkie opowiadania z morałem, które są tworzone dla dzieci w wieku od 3 do 9 lat. W tych opowiadaniach świat jest widziany z dziecięcej perspektywy. Głównym zadaniem bajek–pomagajek jest redukowanie i przezwyciężanie stresu, uspokojenie wspieranie dzieci oraz zredukowanie problemów emocjonalnych. Bajka terapeutyczna jest to utwór adresowany typowo do dzieci, świat tam jest postrzegany z perspektywy dziecięcej, występują postacie czarodziejskie. Za pomocą bajki dziecko poznaje rozwiązania trudnych sytuacji i nie przekracza własnych granic. Wszystkie przekazywane informacje pochodzą ze świata bajek, czyli świata, które dziecko rozumie najlepiej, czuje się więc zrozumiane i bezpieczne. Oto niezwykła bajkoterapia.
Kinezjologia edukacyjna jest nauką o związkach ruchu ciała z organizacją i funkcjonowaniem mózgu. Celem kinezjologii edukacyjnej (metody dopracowanej przez Dennisona) jest przekazywanie wiedzy i narzędzi do wykorzystania potencjału naszego umysłu, abyśmy mogli z łatwością i w naturalny sposób uczyć się, rozwijać i zachować zdrowie. Ćwiczenia rozwijają pewność siebie, ułatwiają wyrażanie potrzeb, otwierają na zmiany, przyspieszają i uskuteczniają naukę. Metoda pozwala też pobudzić do rozwoju zablokowane wcześniej wskutek stresu, chorób lub błędów wychowawczych możliwości fizyczne, intelektualne i psychiczne. Ćwiczenia są bardzo proste, a skuteczne. Szczególnie pod okiem doświadczonego terapeuty, kiedy pojawiają się konkretne problemy. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby ćwiczyć oraz wspierać mózg i ciało w domu.
Ruchy naprzemienne — prosimy dziecko, by wykonało ruchy naprzemienne (podnieś kolano i dotknij nim przeciwną dłoń lub łokieć), ćwiczenie można wykonać z tyłu ciała, krzyżując rękę i przeciwległą nogę. Można je wykonywać przy muzyce lub śpiewie, np. improwizując taniec kozaka. Doskonale usprawniane są wówczas motoryka duża oraz zmysł muzyczny. Ćwiczenie to usprawnia też pracę jelit.
Czytaj więcej o Kinezjologia edukacyjna – przykłady ćwiczeń …
Najważniejszym narządem człowieka jest mózg. To on odpowiada za nasz reakcje, zachowania i odruchy. Mózg dziecka zaczyna funkcjonować jeszcze przed porodem. Według badań 75 proc. komórek mózgowych powstaje jeszcze w czasie, gdy maluszek przebywa w brzuchu matki, a jedynie 25 proc. — już po urodzeniu. Rozwój tych komórek zależy również od mam. W pierwszym trymestrze ciąży powinny one spożywać produkty bogate w DHA — kwas tłuszczowy z grupy Omega-3, zawarty np. w tłustych rybach. On bowiem wykazuje korzystne działanie na rozwój mózgu, układu nerwowego i narząd wzroku. Powstały nawet suplementy diety, które umożliwiają uzupełnianie tych kwasów (dzienna dawka to nawet 200-600 mg DHA dziennie).
Pamiętajmy, że przeglądając książeczki dziecko, poznaje nowe słowa i utrwala te znane. Czytając dziecku, uczymy je ważnych umiejętności, jakimi są słuchanie, rozpoznawanie przedmiotów na obrazkach, postaci czy zwierząt. Badania dowodzą, że dziecko w wieku 12-18 miesięcy, mające kontakt z książeczkami, w przyszłości lepiej opanowuje naukę czytania i pisania. W tym okresie najważniejsze jest, by czas z książką był dla malucha przyjemnością. Dzięki odpowiedniemu podejściu można nauczyć małe dziecko miłości do książek, a naprawdę warto.
Czytaj więcej o Jak nauczyć małe dziecko miłości do książek? …